3 Δεκεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα για τα Άτομα με Αναπηρία, μέσα από μια ιστορία...

 Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για τα Άτομα με Αναπηρία, την  Πέμπτη 4 Δεκεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο "Κέφαλος" του Αργοστολίου η εκδήλωση "όλοι ίσοι, όλοι μοναδικοί". Η εκδήλωση διοργανώθηκε από κοινού μεταξύ του 2ου Γυμνασίου Αργοστολίου, του ΓΕΛ Πάστρας και του Δήμου Αργοστολίου. 

Ήταν μια συγκινητική εμπειρία, με κοινό κυρίως έφηβους μαθητές και τους καθηγητές τους... ήταν όμως και μια μέρα με πολύ άσχημο καιρό - βροχή και δυνατό αέρα - κάτι που εμπόδισε την προσέλευση περισσότερων μαθητών και κόσμου γενικότερα. Μάλιστα, σημειώθηκε και διακοπή ρεύματος για περίπου μισή ώρα, ενώ ήταν όλα έτοιμα για να ξεκινήσει η εκδήλωση. Περιμέναμε όλοι υπομονετικά - μια εκδήλωση με τόσο σημαντικό περιεχόμενο άλλωστε, δεν αφήνει περιθώριο για γκρίνιες και αγανάκτηση - και μόλις επανήλθε το ρεύμα, ξεκινήσαμε.

Ακολουθεί η ομιλία μου...

 Αγαπητοί μαθητές και μαθήτριες, αγαπητοί συνάδελφοι - τα παιδιά εδώ μάλλον δεν με γνωρίζουν, όμως αν είχε γίνει αυτή η ημερίδα πριν 6 χρόνια θα ήταν πολύ πιθανό κάποιοι από εσάς να ήσασταν μαθητές μου, ή μπορεί να είχα στις τάξεις μου τα αδέλφια σας, τα ξαδέλφια σας…  καλημέρα σας.

Βρίσκομαι εδώ κατόπιν πρόσκλησης του 2ου Γυμνασίου Αργοστολίου, για να σας πω την ιστορία μας.

Είμαι κι εγώ ένα άτομο με αναπηρία, για το λόγο αυτό άλλωστε δεν βρίσκομαι πια στα σχολεία σας. Ονομάζομαι Ασημίνα - ή Μίνα, ή “κυρία Μίνα” όπως με αποκαλούν ακόμη οι πρώην μαθητές μου όταν με συναντούν έξω - Θεοφιλάτου. Είμαι απόφοιτος της Σχολής Ηλεκτρολόγων Μηχανικών και Τεχνολογίας Υπολογιστών της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και εργάστηκα ως καθηγήτρια Πληροφορικής για 15 χρόνια στην πρωτοβάθμια, στη δευτεροβάθμια και στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. 

Όμως δεν έχω έρθει σήμερα εδώ για να σας μιλήσω για εμένα. Θα σας μιλήσω για την χαμογελαστή κοπέλα που βλέπετε στη φωτογραφία. Για την αδελφή μου.

Η Θεοδώρα Θεοφιλάτου - ή “Ντόρις”, όπως εξακολουθεί να τη γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος - γεννήθηκε το 1968 στη Νέα Υόρκη, όπου οι γονείς μας ήταν μετανάστες. Ήταν άριστη μαθήτρια σε όλα τα μαθήματα, στο ελληνοαμερικανικό σχολείο που πηγαίναμε. Το 1979 διακρίθηκε σε διαγωνισμό ορθογραφίας σε ολόκληρη την πολιτεία της Νέας Υόρκης και πήγε στον τελικό στο Madison Square Garden - θα τον έχετε δει όλοι κάποια στιγμή το χώρο, εκεί γίνονται συναυλίες, αγώνες και εκδηλώσεις με διασημότητες από όλο τον κόσμο.

Την επόμενη χρονιά μετακομίσαμε στην Ελλάδα, και η Ντόρις συνέχισε να είναι άριστη και στο ελληνικό σχολείο: έπαινος κάθε χρόνο και με τις Πανελλήνιες, περνάει στη Φαρμακευτική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών. Τελειώνει τη σχολή, ενώ παράλληλα ασχολείται με τη φωτογραφία, και τελειώνει και την καλύτερη σχολή φωτογραφίας του κόσμου τότε, το 1992, την ICP στη Νέα Υόρκη. Συμμετέχει σε διαγωνισμούς φωτογραφίας, ομαδική έκθεση στο Manhattan, ομαδική έκθεση στην Αθήνα, ατομικές εδώ στην Κεφαλονιά. Εγκαθίσταται μόνιμα και ανοίγει στούντιο φωτογραφίας στο Αργοστόλι το 1993, συνεργάζεται με το Δήμο, με το Θέατρο Κέφαλος, φωτογραφίζει εκδηλώσεις, γάμους, βαπτίσεις, κάνει πορτραίτα… τη θυμούνται όλοι στο ποδήλατο, με ένα σακίδιο στην πλάτη και τα μακριά της μαλλιά να κυματίζουν στον αέρα… δεν ήταν όμως μόνο αυτό. Είχε τεράστια αποθέματα αγάπης μέσα της για κάθε τι ζωντανό: ξενυχτούσε για να βοηθήσει τους φίλους της, έπαιρνε τα προβλήματά τους και τα έκανε δικά της… με τα δε ζώα είχε ιδιαίτερη ευαισθησία: μαζί με τη φίλη της, τη Μαρίνα Ματσάντο, φρόντιζαν αδέσποτα ζώα, σκύλους και γάτες, στη γειτονιά μας, φτιάχνοντας στέγαστρα με χαρτοκιβώτια και με τις οικονομίες τους αγόραζαν τροφή και τρέχανε τα ζώα στους κτηνιάτρους… αν έχετε ακουστά το φιλοζωικό σύλλογο “ΑΡΚ - Ντόρις” στη ΒΙΠΕ… προς τιμήν της Ντόρις έχει δώσει το όνομα στο σύλλογο η Μαρίνα, το 2011 όταν ιδρύθηκε. 

Η Ντόρις “τα είχε όλα”: ομορφιά, εξυπνάδα, φίλους, επαγγελματικές επιτυχίες και μια μεγάλη καρδιά. Τι έλειπε, για να ολοκληρώσει την ευτυχία της; Τα παιδιά! Να φτιάξει τη δική της οικογένεια…

Μαζί με τον αγαπημένο της Στέλιο, το 2003 υποδέχονται το πρώτο τους παιδί, τον Κώστα. 

Η αδελφή μου ήταν η πιο αφοσιωμένη μάνα που έχω δει ποτέ στη ζωή μου. Τέλος του 2004, μένει ξανά έγκυος και μαθαίνουμε πως περιμένει κορίτσι. Τρελή χαρά, περιμένουμε όλοι με ανυπομονησία το μωρό… 

30 Αυγούστου του 2005 μπαίνει για να γεννήσει, και εκεί πήγαν όλα στραβά… έπεφτε η πίεση κατά τη διάρκεια της καισαρικής, και όταν βγήκε το μωρό - υγιέστατο, δόξα τω Θεώ - έπαθε ανακοπή. Την επανέφεραν, όμως έπεσε σε κώμα. Τρεις εβδομάδες ήταν στην εντατική. Άρχισε σιγά σιγά να κινείται, μέχρι που ξύπνησε, σηκώθηκε, περπάτησε… όμως δεν θυμόταν τι είχε συμβεί. Διαπιστώσαμε στη συνέχεια ότι είχε πάθει εγκεφαλική βλάβη επειδή έμεινε αρκετή ώρα χωρίς οξυγόνο μέχρι να την επαναφέρουν, και ο εγκέφαλος είναι το πρώτο όργανο του σώματος που επηρεάζεται. Είχε απώλεια μνήμης. Στη συνέχεια έβγαλε και διαταραχές συμπεριφοράς. Η νευρολόγος του νοσοκομείου Γεννηματάς από όπου πήρε εξιτήριο, σκεπτόμενη ότι θα εμφανίσει κατάθλιψη, συνταγογράφησε βαριά φάρμακα. Τα οποία προκάλεσαν παρενέργειες, και δυσκόλευαν ακόμα περισσότερο το να βγάλουμε συμπέρασμα για τη λειτουργικότητά της. Στην αρχή ήταν ήρεμη, σαν να ξυπνούσε από όνειρο, όμως έλειπαν κομμάτια του “παζλ” της ζωής της. Στη συνέχεια, έγινε ευερέθιστη, έβγαλε εκνευρισμό, μέχρι και επιθετικότητα κάποιες φορές. Έφταιγε η βλάβη; Έφταιγαν τα φάρμακα; Η γιατρός έκανε πειράματα με διάφορα σκευάσματα με βάση τις πληροφορίες που της δίναμε. Η Ντόρις να σημειωθεί ότι είχε έναν γερό οργανισμό, δεν έπαιρνε φάρμακα, δεν κάπνιζε, δεν έπινε…αυτός πιστεύω πως ήταν ο λόγος που επέζησε από τη δοκιμασία αυτή. Τώρα πια, μπορώ να πω με βεβαιότητα πως θα ήταν καλύτερα να μην είχε πάρει κανένα φάρμακο από την αρχή, να βλέπαμε πώς θα εξελισσόταν η κατάσταση και μετά να αποφασίζαμε. Θα είχαμε πιο ξεκάθαρη εικόνα. 

Η απώλεια μνήμης - η οποία ερμηνεύτηκε απεικονιστικά, όταν οι μαγνητικές έδειξαν βλάβη στους ιππόκαμπους, που είναι το κέντρο της πρόσφατης μνήμης - ήταν το πρώτο σημάδι, και παραμένει το πιο σημαντικό. Ένας άνθρωπος που δεν θυμάται τι έκανε πριν λίγα λεπτά, δεν είναι αυτόνομος. Δεν μπορεί να εκτελέσει τις απλές λειτουργίες που κάνει ο κάθε φυσιολογικός άνθρωπος στην καθημερινότητά του: το πρωί που θα σηκωθεί, να πάει στην τουαλέτα, να πλυθεί, να πάει μετά στην κουζίνα, να βάλει το πρωινό του… στην επιστήμη της πληροφορικής, αυτό το λέμε αλγόριθμο. Η Ντόρις δεν μπορεί να ακολουθήσει αλγόριθμο. Επιπλέον, μπορεί να ανοίξει την πόρτα και να φύγει από το σπίτι και να χαθεί: αυτό είναι κάτι που το παρουσιάζουν και οι ασθενείς με άνοια και Αλτσχαίμερ, και η αλήθεια είναι πως η ανοξική εγκεφαλική βλάβη - αυτή είναι η επίσημη διάγνωση της Ντόρις - έχει πολλές ομοιότητες με τις δύο αυτές νόσους που βασανίζουν συνήθως ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας… 

Αγωνιστήκαμε όλοι με αγάπη και υπομονή, την πήγαμε στους καλύτερους γιατρούς, οι οποίοι στην αρχή μας διαβεβαίωσαν πως θα περάσουν όλα και θα επανέλθει. Περνούσαν οι μήνες, τα χρόνια, και δε βλέπαμε βελτίωση. Ενώ κινητικά είναι μια χαρά, ενώ μπορεί να διαβάσει και να μιλήσει, έχει πάθει μόνιμες, μη-αναστρέψιμες βλάβες στον εγκέφαλο και δεν μπορεί να λειτουργήσει φυσιολογικά.

Εκτός από τη βλάβη στους ιππόκαμπους που ανέφερα, έχει και βλάβη στο μετωπιαίο λοβό του εγκεφάλου. Αυτό είναι το κέντρο των γνωστικών λειτουργιών του ανθρώπου, που καθορίζουν τη συμπεριφορά του. Η έκπτωση γνωσιακών λειτουργιών σημαίνει για παράδειγμα πως δεν μπορεί να καταλάβει ο ασθενής πότε πρέπει να σταματήσει να τρώει, δεν έχει την αίσθηση του κορεσμού. Δεν καταλαβαίνει πότε πρέπει να πάει στην τουαλέτα. Έχει άρση αναστολών, που σημαίνει πως μπορεί να φερθεί “παράξενα” σε σχέση με τις κοινωνικά αποδεκτές συμπεριφορές, για παράδειγμα, να θέλει να αγκαλιάσει και να φιλήσει έναν άνθρωπο σε άσχετη στιγμή, ακόμα κι αν είναι ξένος. 

Όπως καταλαβαίνετε, η ζωή των ατόμων με αυτές τις βλάβες δεν είναι καθόλου εύκολη. 

Η μάνα είναι που φροντίζει και προστατεύει τα παιδιά της από κινδύνους καθώς μεγαλώνουν… τι γίνεται όμως, όταν η μάνα, για λόγους που δεν ευθύνεται η ίδια, όχι μόνο δεν μπορεί να τα προσφέρει αυτά στα παιδιά της, αλλά έχει η ίδια ανάγκη φροντίδας και προστασίας; Τι γίνεται, όταν δεν υπάρχει από την Πολιτεία η απαραίτητη μέριμνα για τη στήριξη των ατόμων αυτών, τόσο με κατάλληλες δομές και μηχανισμούς φροντίδας, όσο και με πρόβλεψη οικονομικής κάλυψης των ιδιαίτερων αναγκών τους; 

Η απάντηση είναι σκληρή. Τα άτομα αυτά, λόγω ακριβώς της ανυπαρξίας του κράτους στην αξιοπρεπή διαβίωσή τους, είτε καταλήγουν σε κάποιο ίδρυμα, είτε επιβαρύνεται ο φροντιστής τους με ένα δυσανάλογο βάρος στην καθημερινότητά του. 

Η φροντίδα της αδελφής μου, μού καταναλώνει πολλές ώρες της ημέρας. Η μέρα μου ξεκινάει δίνοντάς της στο κρεβάτι το φάρμακο για το θυρεοειδή, που πρέπει να το πάρει νηστική. Μετά από μισή ώρα θα τη σηκώσω από το κρεβάτι για τουαλέτα, θα της αλλάξω την πάνα ακράτειας και θα την πλύνω, συνήθως θα χρειαστεί και αλλαγή ρούχων και σεντονιών στο κρεβάτι, μετά θα πάμε στην κουζίνα για τα υπόλοιπα φάρμακα και πρωινό. Και μετά από όλα αυτά μπορώ να πιω τον καφέ μου. 

Στη συνέχεια της ημέρας, θα βάλω πλυντήρια, θα προγραμματίσω τα επόμενα γεύματά της, έχοντας πάντα στο μυαλό μου να την πηγαίνω συχνά τουαλέτα. 

Χρειάζεται συχνά ιατρικές εξετάσεις, τις οποίες πρέπει να προγραμματίζω ανά τακτά διαστήματα. 

Την εξώπορτα του σπιτιού την κλειδώνουμε κάθε φορά που ανοίγουμε, και έχουν μάθει και τα παιδιά μου και οι φίλοι τους για αυτή την ιδιαιτερότητα, γιατί έχει τύχει δυο-τρεις φορές να φύγει και να την ψάχνουμε, αγωνιώντας για την ασφάλειά της μέχρι να τη βρούμε. 

Την ημέρα της την περνάει βλέποντας τηλεόραση κυρίως… προσπαθώ κάθε μέρα να τη βγάλω μια βόλτα έξω όμως δεν είναι πάντα εφικτό γιατί έχω κι άλλες υποχρεώσεις, το ένα μου παιδί είναι ανήλικο και ετοιμάζεται για πανελλήνιες. Και τα δυο παιδιά μου έχουν μεγαλώσει κοντά στη θεία τους και γνωρίζουν πρώτο χέρι τις δυσκολίες των ατόμων με αναπηρίες και των φροντιστών τους, έχουν ιδιαίτερη ευαισθητοποίηση στο θέμα αυτό, όπως φυσικά έχουν και τα παιδιά της Ντόρις. 

Να πω δυο λόγια όμως για το πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετική η κατάσταση, αν υπήρχε γνήσιο ενδιαφέρον από το κράτος! Πριν λίγα χρόνια ξεκίνησε το πρόγραμμα “προσωπικός βοηθός”. Ενημερώθηκα σχετικά, και πράγματι, φαινόταν πολύ ελπιδοφόρο μιας και εξασφαλίζει έναν ειδικευμένο βοηθό για επικουρική φροντίδα του ασθενούς. Έκανα αίτηση και περίμενα… και περίμενα… μέχρι που ενημερώθηκα ότι η επιλογή των ωφελουμένων γίνεται μέσω… κλήρωσης και τα αποτελέσματα ανακοινώνονται με ένα PDF των αριθμών πρωτοκόλλου των επιτυχών αιτήσεων. Σα να λέμε, η τύχη των ατόμων με σοβαρές αναπηρίες είναι και αυτή θέμα Τζόκερ.

Θα μπορούσε όμως να υπάρχει κάποιος τρόπος, είτε μέσω ειδικού επιδόματος είτε μέσω ειδικών δομών, να κάνει η Ντόρις εργοθεραπεία. Είχαμε βρει μια εξαιρετική εργοθεραπεύτρια, έκανε μαζί της συνεδρίες, ωστόσο το κόστος ήταν δυσβάσταχτο και όχι επειδή ήταν ακριβή η κοπέλα, αλλά επειδή ο αριθμός των συνεδριών που χρειαζόταν για να γίνει ουσιαστική δουλειά ήταν απαγορευτικός παράγοντας κόστους, όταν το μόνο που λαμβάνει είναι το προνοιακό επίδομα “βαριάς αναπηρίας” που αντιστοιχεί σε 338 ευρώ το μήνα. Τόσο την έχουν αποτιμήσει την αξία της, εκεί στο κράτος: 338 ευρώ. 

Τα παιδιά της είναι καλά: ο γιος της είναι πεμπτοετής φοιτητής Μηχανολόγος Μηχανικός  στο Πολυτεχνείο του Βόλου,  η κόρη της ξεκίνησε σπουδές στη Φωτογραφία σε Σχολή στην Αθήνα…Έτσι νιώθει κοντά στη μητέρα της όπως λέει. Μάλιστα πριν μια εβδομάδα, συνέβη κάτι πολύ όμορφο: είχαν πάει με τη σχολή της επίσκεψη σε ένα κατάστημα στο κέντρο της Αθήνας που πουλάει φωτογραφικές μηχανές. Οι ιδιοκτήτες ήταν παλιοί γνώριμοι της Ντόρις. Από κει ψώνιζε τον φωτογραφικό της εξοπλισμό. Η Αγγελική συστήθηκε ως κόρη της Ντόρις, οι ιδιοκτήτες συγκινήθηκαν, και της έδειξαν κάτι: εδώ και τρεις δεκαετίες είναι καρφιτσωμένο στον πίνακα ανακοινώσεων του καταστήματος ένα χειρόγραφο σημείωμά της. Οι ιδιοκτήτες δάκρυσαν, όταν θυμήθηκαν την όμορφη Κεφαλονίτισσα φίλη, τη φωτογράφο, την καλλιτέχνιδα…

Τα παιδιά της μεγάλωσαν χωρίς τη μάνα τους: βέβαια, την επισκέπτονται εδώ στην Κεφαλονιά, και κατά διαστήματα μένει στο σπίτι τους στην Αθήνα, και την αγαπούν και αγωνιούν για αυτήν! Όμως… αυτός ο εξαίσιος άνθρωπος, αυτή η ξεχωριστή προσωπικότητα που ήταν η αδελφή μου - και που τη βλέπουμε ακόμα και τώρα σε σπάνιες, πολύτιμες στιγμές “αναλαμπών” - να αναφέρω εδώ ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι το πιο πολύπλοκο όργανο του σύμπαντος, όπως μας είπε κάποια στιγμή ένας νευροχειρουργός - υπάρχουν λοιπόν στιγμές που επανέρχεται για λίγα δευτερόλεπτα ή για λίγα λεπτά η Ντόρις που ξέραμε και συνήθως αυτές οι στιγμές είναι λίγο πριν αποκοιμηθεί ή μόλις έχει ξυπνήσει, και τις κρατάμε στη μνήμη μας και τις συζητάμε, σαν να είναι πολύτιμα διαμάντια οι στιγμές αυτές… 

Αυτή η μάνα, δεν μπόρεσε να δώσει όσα θα έδινε στα παιδιά της αν ήταν καλά… 

Φανταστείτε πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή της όλα αυτά τα χρόνια, αν μπορούσε να χαρεί τα παιδιά της. Να τα φροντίζει, να τα προστατεύει, να τα συμβουλεύει… το μόνο σίγουρο είναι ότι ποτέ δεν έπαψε να τα εμπνέει. 

Σας αφηγήθηκα μια πραγματική ιστορία, μια ιστορία για ένα άνθρωπο σαν και σας, σαν όλους, που ζει στην πόλη μας. Να θυμάστε πάντα ότι η αναπηρία είναι κάτι που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει. Κανείς δεν είναι στο απυρόβλητο. Οι άνθρωποι με αναπηρίες, ανάλογα με την πάθησή τους, μπορεί να στερούνται τις χαρές της κινητικότητας. Μπορεί να στερούνται τις χαρές της νοητικής λειτουργίας, της επικοινωνίας με τους συνανθρώπους τους. Άλλοι γεννήθηκαν με τις παθήσεις τους, άλλοι τις απέκτησαν στην πορεία της ζωής τους. ΟΛΟΙ τους αξίζουν την αγάπη και την κατανόηση. Και κερδισμένοι είμαστε ΚΑΙ εμείς - οι “υγιείς” σε εισαγωγικά - όταν τους έχουμε ενεργά μέλη στη ζωή μας και στην κοινωνία μας. 

Σας ευχαριστώ πολύ. 

Η φωτογραφία που τράβηξα μόλις επέστρεψα στη θέση μου, μετά την ομιλία και τις συγκινητικές μαρτυρίες συναδέλφων μου που γνώριζαν τη Ντόρις και πάντα τη θαύμαζαν... 

Στο τέλος με περίμενε μια έκπληξη: η συνάδελφος και φίλη Α.Μ. με πλησίασε μαζί με μια μαθήτριά της, η οποία την ώρα που μιλούσα, ζωγράφισε στο τετράδιό της τη Ντόρις! 

Αλλάξτε την επωνυμία σας σε SLOWEX, για να κυριολεκτούμε! (Ο μετακαπιταλισμός στις εταιρίες κούριερ)

Πάρτε και μια πρόταση για νέο λογότυπο (Moise Nicu, CC BY 3.0, via Wikimedia Commons)

 Αγαπητή Speedex:

Την πρώτη φορά περίμενα δέκα μέρες (!!!) για να έρθει η παραγγελία μου στο σπίτι (κέντρο Αργοστολίου) από τα γραφεία σας (Οδός Λάσσης), δλδ για να διανύσει το δέμα μια απόσταση όχι μεγαλύτερη των τριακοσίων μέτρων... δεν διαμαρτυρήθηκα γιατί αφενός δεν είχα επείγουσα ανάγκη τα είδη που είχα παραγγείλει, αφετέρου γιατί πάντα δείχνω κατανόηση στο συνάνθρωπο εργαζόμενο, ειδικά εν μέσω της τουριστικής σεζόν. Όταν επιτέλους έγινε η παράδοση, με ενημέρωσε ο ευγενέστατος οδηγός ότι υπήρχε πρόβλημα του εξωτερικού συνεργάτη με το στόλο οχημάτων που εξυπηρετεί τη Speedex (και φαντάζομαι, όχι μόνο αυτή) στην ανεύρεση οδηγών. Τη δεύτερη, η παράδοση έγινε κανονικά, και αν θυμάμαι καλά ήταν ο ίδιος ευγενικός οδηγός. 

Την ΤΡΙΤΗ φορά όμως...

Παρακολουθούσα τον αριθμό αναζήτησης στο σάιτ της εταιρίας και διαπίστωσα ότι σε πολύ εύλογο χρονικό διάστημα το δέμα μου είχε φτάσει στο κατάστημα Αργοστολίου. Την ίδια μέρα - προχθές δλδ - με πήρε το πρωί μια ευγενέστατη υπάλληλος για να με ρωτήσει αν θέλω να περάσω να το πάρω, της είπα ότι δεν έχω αυτή τη δυνατότητα: αν είχα, δεν θα πλήρωνα 6 ευρώ για αποστολή με κούριερ! Θα παράγγελνα με BOX NOW* και θα είχα 10% έκπτωση στην παραγγελία μου, με τις καμπάνιες που κάνουν τέτοιες εταιρίες για την προσέλκυση πελατών. Της ζήτησα να μου το φέρουν ΣΗΜΕΡΑ - δλδ στις 8/10 - και μου είπε πως εντάξει, αν όχι σήμερα, θα το πάρετε αύριο. 

Περνάει η χθεσινή μέρα - 9/10... κατά τις 15:30 και ενώ δεν είχα ούτε καν τηλεφώνημα για την παράδοση, αποφασίζω να αναζητήσω τα στοιχεία επικοινωνίας του καταστήματος. Και βρίσκω... ένα κινητό!!! Σοβαρή υποτίθεται εταιρία, έχει ένα κινητό για επικοινωνία! Τεσπα, παίρνω στο κινητό, καμία απάντηση... βγαίνει ο τηλεφωνητής, μου λέει πως η θυρίδα έχει γεμίσει και δεν μπορώ να αφήσω φωνητικό μήνυμα. Στέλνω sms. Καμία απάντηση. Στέλνω email στον προμηθευτή και φίλο που διατηρεί το κατάστημα στη Θεσσαλονίκη από το οποίο είχα παραγγείλει, μη έχοντας άλλον τρόπο να διαμαρτυρηθώ, και εντός 5 λεπτών με παίρνει τηλέφωνο και μου είπε πως είχε ήδη επικοινωνήσει ο ίδιος με το τοπικό κατάστημα Speedex, το οποίο επικοινώνησε με το κατάστημα Αργοστολίου, και έτσι λίγο αργότερα είχα τηλεφώνημα από την ίδια ευγενική υπάλληλο. Αυτή τη φορά όμως είχα ήδη φορτώσει και πριν προλάβει η κοπέλα να αρθρώσει λέξη, έγινε αποδέκτης όλης της αγανάκτησής μου. Και μου πρότεινε να κανονίσουμε να συναντηθούμε κάπου να μου φέρει Η ΙΔΙΑ την παραγγελία μου. Όπα της λέω, με ΕΣΕΝΑ τα βάλανε; Από ΕΣΕΝΑ - μια υπάλληλο - έχουν την απαίτηση να βρεις λύση για να ικανοποιηθεί ο πελάτης, που περιμένει δυο μέρες να γίνουν αυτά τα 300 μέτρα για την παράδοση! ΟΧΙ, της λέω, θέλω να μιλήσω με το αφεντικό σου. ΑΥΤΟΣ είναι υπεύθυνος, ας τα ακούσει αυτός και όχι εσύ. 

- Δεν γίνεται. Το αφεντικό είναι στην Αθήνα. 

Μαθαίνω λοιπόν ότι το κατάστημα Αργοστολίου ανήκει στον όμιλο Speedex και όχι σε "franchise"/τοπικό συνεργάτη. Έχει μια υπάλληλο για γραφεία και αποθήκη, έναν οδηγό για όλη την Κεφαλονιά και άλλον ένα οδηγό για το Αργοστόλι και τρέχουν όλοι και δε φτάνουν. Κάτι που έγινε απολύτως κατανοητό σε μένα, όπως και το γεγονός ότι προτεραιότητα θα δώσουν σε δημόσιες υπηρεσίες, νοσοκομείο, ιατρεία κλπ, μετά ακολουθούν τα καταστήματα, και μετά ο ιδιώτης πελάτης. (Όλο αυτό εν τω μεταξύ γίνεται "ανεκτό" από τον κόσμο γιατί σου λέει ο άλλος προκειμένου να περιμένω, ας πάω μέχρι εκεί να το πάρω να τελειώνω, δικό μου σχόλιο). 

Και κάπως έτσι χτίζεται το νέο business model**των εταιριών κούριερ: Τα παράπονα στον τελευταίο τροχό της αμάξης - τον υπάλληλο - και τη δουλειά που πρέπει να κάνει η εταιρία - την παράδοση δλδ της παραγγελίας του πελάτη στην πόρτα του, εφόσον ΑΥΤΟ έχει πληρώσει!!! - να την κάνει... ο ίδιος ο πελάτης!!! Έτσι τη βγάζει η (κάθε) Speedex... (συγγνώμη... SLOWEX!!!) καθαρή, έχοντας στη μισθοδοσία της τον απόλυτα ελάχιστο αριθμό εργαζομένων - και που φυσικά τους ξεζουμίζουν -  πετώντας παράλληλα το μπαλάκι της γρήγορης παραλαβής στον πελάτη! Win-win για τα αφεντικά στην Κηφισιά, lose-lose για υπαλλήλους και πελάτες! 

"ΜΙΑ ΧΑΡΑ" ΜΕΤΑΜΟΝΤΕΡΝΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ. 

Για να τελειώνουμε: 

ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΦΟΡΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΩ ΤΗ SPEEDEX. 

ΤΟ ΙΔΙΟ ΘΑ ΠΑΡΟΤΡΥΝΩ ΝΑ ΚΆΝΟΥΝ ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΜΟΥ. 

ΤΗΝ ΑΝΑΡΤΗΣΗ ΑΥΤΗ ΘΑ ΤΗ ΣΤΕΙΛΩ ΣΤΗ ΦΟΡΜΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΊΑΣ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΊΑΣ ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΣΕ ΟΛΑ ΤΑ "ΣΟΣΙΑΛ" ΜΟΥ. 

ΚΑΙ ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΡΙΣΠΕΚΤ ΣΤΟΥΣ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΥΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΥΓΕΝΕΙΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΝΘΡΩΠΙΑ ΤΟΥΣ, ΠΡΟΣΠΑΘΩΝΤΑΣ ΝΑ ΒΡΟΥΝ ΑΥΤΟΙ ΛΥΣΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΕΛΑΤΗ. ΕΝΩ ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΔΟΥΛΕΙΑ ΠΟΥ ΘΑ ΕΠΡΕΠΕ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ ΤΑ ΑΦΕΝΤΙΚΑ ΤΟΥΣ, ΚΑΙ ΟΧΙ ΟΙ ΙΔΙΟΙ. 

*όχι ότι είναι καλύτερο το επιχειρηματικό μοντέλο της box και των διαφόρων points κλπ, αλλά αυτό θα μπορούσε να είναι το αντικείμενο άλλης ανάρτησης...

**Σας θυμίζει κάτι όλο αυτό;;; Μήπως... τις τράπεζες;;; Που τη δουλειά την κάνει ο πελάτης, με web banking, mobile banking, μηχανήματα μέσα στην τράπεζα με τους ταλαίπωρους τους συνταξιούχους να προσπαθούν να βγάλουν άκρη γιατί στο ταμείο μπορεί να πλησιάσει μόνο ο ματσό πελάτης με ύψος συναλλαγής από Χ ποσό με τουλάχιστον δυο μηδενικά στο τέλος; Το νταβατζιλίκι όμως για τις "υπηρεσίες" τους - προμήθειες, διατραπεζικά, alerts και πάει λέγοντας - νταβατζιλίκι! Με ελάχιστο προσωπικό, ο πελάτης αυτοεξυπηρετείται, οι τράπεζες κάνουν οικονομίες κλίμακος, οι τσέπες των αφεντικών φουσκώνουν, και όλο αυτό το πουλάνε ως "καινοτομία" και "ανταγωνιστικότητα". Μωρέ τι μας λέτε... 

Προς ΥΠΑΙΘΑ και Ίδρυμα Ωνάση: οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης 10, 11 και 13, το πρόγραμμα "Δράσεις Ενεργού Πολίτη" και τα Ωνάσεια Σχολεία

 

Ενημέρωση 22/02/2025: Δυστυχώς, ήδη άρχισαν να επαληθεύονται οι προβλέψεις όσων αντιλήφθηκαν την υποβάθμιση της δημόσιας παιδείας μέσω των "Ωνάσειων Σχολείων": δείτε εδώ πού θα στεγαστούν οι μαθητές από τη νέα σχολική χρονιά στο 2ο ΓΕΛ Ξάνθης. Το σχολείο πάει στους μαθητές του Ωνάσειου, τα κοντέινερ για τους μαθητές "δεύτερης κατηγορίας". Μιλήστε μας ξανά για "Δράσεις Ενεργού Πολίτη" και "Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης". Τον ΣΒΑ 10 τον ισοπεδώσατε ήδη...

Αργοστόλι, 15 Φεβρουαρίου 2025

Το παρόν άρθρο γράφτηκε με αφορμή "λάθος" μου στην προηγούμενη ανάρτηση του μπλογκ μου, όπου αναλύω με επιχειρήματα και τεκμηρίωση γιατί δεν είναι και τόσο καλή ιδέα η ίδρυση "Ωνάσειων Σχολείων" σε υφιστάμενα σχολικά συγκροτήματα του Υπουργείου Παιδείας. Κατόπιν συζήτησης σε ομάδα εκπαιδευτικών στα ΜΚΔ, προέκυψε ότι με τη δημιουργία των Ωνάσειων, δεν θα σημειωθεί αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος: διαβάζοντας γραμμή γραμμή τις 36 σελίδες του σχετικού ΦΕΚ, έφτασα στην παρ. 7 Άρθρο 7 του Παραρτήματος Α' του Νόμου υπ'αριθ. 5174, ΦΕΚ 12Α'/30-01-2025, που ορίζει ότι οι μαθητές που έχουν ήδη ξεκινήσει το Γυμνάσιο ή το Λύκειο σε υφιστάμενο σχολείο το οποίο έχει επιλεγεί για "Ωνάσειο," θα ολοκληρώσουν τη βαθμίδα στο σχολείο τους και θα αποκτήσουν απολυτήριο Γυμνασίου ή Λυκείου με τον τίτλο του σχολείου ως είχε πριν τη μετατροπή του σε Ωνάσειο. Όντως, με τη στενή ερμηνεία του όρου "αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος", δεν υφίσταται κάτι τέτοιο και οφείλω να ζητήσω συγγνώμη για την παρερμηνεία εκ μέρους μου. Ωστόσο, η μελέτη του ΦΕΚ έφερε στην επιφάνεια άλλα στοιχεία, τα οποία θεωρώ πως οφείλω εξίσου να επισημάνω και να σχολιάσω... καθώς και να σταθώ στην πιο πάνω επισήμανση με πλαγιογραφή "στενή". Γιατί με ευρύτερη ματιά, τα πράγματα είναι αρκετά διαφορετικά. 

Οι "Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ" (UN Sustainable Development Goals, SDGs) 

Οι 17 Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης υιοθετήθηκαν από τον ΟΗΕ το 2015, ως "χάρτης" για την "Ατζέντα Βιώσιμης Ανάπτυξης 2030", στην κατεύθυνση της "ειρήνης και ευημερίας για τους λαούς και τον πλανήτη, τώρα και στο μέλλον". Οι στόχοι υπάρχουν μεταφρασμένοι στα ελληνικά σε πολλούς  ιστότοπους, όπως π.χ. της ΕΛΣΤΑΤ, αλλά και του "Ψηφιακού Σχολείου" στο gov.gr

Το ότι ο ΟΗΕ ανέχεται να κυκλοφορεί ελεύθερος ένας εγκληματίας πολέμου καταδικασμένος από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο δεν αποτελεί αντικείμενο της παρούσας ανάρτησης, όμως μας δίνει μια αρκετά καλή ένδειξη της υποκρισίας που εμπεριέχεται στις 4021 εκδηλώσεις, 1352 εκδόσεις και 7920 δράσεις που σχετίζονται με τα SDGs. Υποκρισία, την οποία δεν άργησε να υιοθετήσει και η ελληνική κυβέρνηση, εισάγοντας στο πρόγραμμα σπουδών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης τις "Δράσεις Ενεργού Πολίτη". 

Οι 17 "Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης" του ΟΗΕ, γνωστοί παγκοσμίως ως SDGs (Sustainable Development Goals). Στη συνέχεια θα δείτε πώς η σύμβαση μεταξύ της κυβέρνησης και του Ιδρύματος Ωνάση για τη δημιουργία "Ωνάσειων Σχολείων", έρχεται σε σύγκρουση με τους στόχους 10, 11 και 13. 

Οι "Δράσεις Ενεργού Πολίτη" 

Στην επίσημη σελίδα του προγράμματος, η πρώτη εικόνα που εμφανίζεται αφορά την κλιματική κρίση. 

Σύμφωνα με τον επίσημο ιστότοπο του προγράμματος, "ο ιστότοπος προωθεί όψεις και διαστάσεις του Προγράμματος Σπουδών Δράσεις Ενεργού Πολίτη. Το Πρόγραμμα Σπουδών Δράσεις Ενεργού Πολίτη διαρθρώνεται σε 17 θεματικές ενότητες, που αντιστοιχούν στους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης (ΣΒΑ) - Sustainable Development Goals (SDGs) και απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες τεσσάρων (4) ηλικιακών επιπέδων, Νηπιαγωγείο έως Γ' τάξη του Δημοτικού, Δ' έως ΣΤ' τάξη του Δημοτικού, Γυμνάσιο και Λύκειο. Ο ιστότοπος περιλαμβάνει προτάσεις δράσεων και προγραμμάτων για την επίτευξη των προσδοκώμενων μαθησιακών αποτελεσμάτων του Προγράμματος Σπουδών Δράσεις Ενεργού Πολίτη." 

Ο ιστότοπος έχει πλούσιο και πραγματικά αξιόλογο υλικό για εφαρμογή στην εκπαιδευτική διαδικασία: στην υποσελίδα "Δράσεις Ενίσχυσης Ενεργού Πολιτειότητας" παρουσιάζονται διάφορα σενάρια διδασκαλίας που αξίζει πραγματικά να υλοποιηθούν στις τάξεις των παιδιών μας, ενώ σε κάθε σενάριο δίνεται η σύνδεση με τους επιμέρους ΣΒΑ που εμπλέκονται σε αυτό. Ενδεικτικά, η Δράση "Μαλλιά, ένα αλλιώτικο και ξεχωριστό δώρο!" είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για μαθητές Δ'-ΣΤ' Δημοτικού να αναπτύξουν ενσυναίσθηση και να εκτιμήσουν την ύψιστη αξία της υγείας μέσω των ενεργειών και δραστηριοτήτων που προτείνονται. 

Στην υποσελίδα "Θεσμικό Πλαίσιο" μπορούμε να βρούμε όλα τα ΦΕΚ και τις εγκυκλίους που διέπουν το Πρόγραμμα, με ημερομηνίες έκδοσης από Νοέμβριο 2024 έως και Ιανουάριο 2025. Χρονικά, θα μπορούσαμε να πούμε πως οι ημερομηνίες είναι σχεδόν ακριβώς παράλληλες με τις ημερομηνίες έκδοσης των αντίστοιχων εγγράφων για την ίδρυση Ωνάσειων Σχολείων...

ΣΒΑ και Ωνάσεια Σχολεία

Θα δούμε όμως, στη συνέχεια, ότι στον προγραμματισμό των Ωνάσειων Σχολείων δεν λήφθηκαν υπόψη οι ΣΒΑ του προγράμματος "Δράσεις Ενεργού Πολίτη". Αν και θα μπορούσα εύκολα να καταδείξω πώς τα Ωνάσεια Σχολεία με την τρέχουσα νομοθεσία τους έρχονται σε αντίθεση με περισσότερους ΣΒΑ, χάριν συντομίας θα εστιάσω στους Στόχους 10, 11 και 13, κάνοντας καταρχάς "αντιγραφή-επικόλληση" των ορισμών από τον ιστότοπο του προγράμματος. Οι επισημάνσεις με έντονα γράμματα είναι δικές μου. 

ΣΒΑ 10: Λιγότερες ανισότητες

"Προωθούν ενεργά τις ισότιμες ευκαιρίες, συμμετέχοντας σε πρωτοβουλίες που αντιμετωπίζουν και μειώνουν τις ανισότητες στην εκπαίδευση, την απασχόληση και τις κοινωνικές υπηρεσίες."

ΣΒΑ 11: Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες

"Συμμετέχουν σε δράσεις που προάγουν τον βιώσιμο πολεοδομικό σχεδιασμό, συνεισφέροντας με ιδέες για τη βελτίωση των δημόσιων χώρων, τη μείωση των αποβλήτων και την αναβάθμιση των συγκοινωνιών στις κοινότητές τους."

ΣΒΑ 13: Δράση για το κλίμα 

"Προωθούν ενεργά και συμμετέχουν σε προσπάθειες περιορισμού της κλιματικής αλλαγής, υποστηρίζοντας πρωτοβουλίες που μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, προάγουν την ανανεώσιμη ενέργεια και ενθαρρύνουν βιώσιμες πρακτικές στις κοινότητές τους."

Αποδελτίωση του ΦΕΚ 12Α'/30-01-2025

Στη συνέχεια, επιλέγοντας καίρια σημεία του Νόμου 5174 ΦΕΚ 12Α'/30-01-2025 θα δείξω ότι κάπου η κυβέρνηση και το Ίδρυμα Ωνάση, φάσκουν και αντιφάσκουν. 

Θα κάνω μια παραδοχή, την οποία δεν θεωρώ καθόλου παρακινδυνευμένη, όμως ας με διορθώσει το Ίδρυμα Ωνάση αν τυχόν συμβαίνει κάτι τέτοιο... η παραδοχή είναι η εξής:

Η φιλοσοφία οργάνωσης και λειτουργίας των Ωνάσειων Σχολείων βρίσκεται σε πλήρη συμφωνία με τις "Δράσεις Ενεργού Πολίτη" του ΥΠΑΙΘΑ, και κατ'επέκταση, με τους 17 ΣΒΑ. 

Η σιγουριά με την οποία κάνω την ως άνω παραδοχή, πηγάζει αφενός από το γεγονός πως τα Ωνάσεια Σχολεία θα ακολουθούν το πρόγραμμα σπουδών του ΥΠΑΙΘΑ, αφετέρου από το ότι η σύγχρονη δομή των Σχολείων, η οποία τονίζεται επανειλημμένως στο Νόμο 5174, δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει την έμφαση σε προγράμματα που προωθούν τη βιώσιμη ανάπτυξη και την ευημερία των μαθητών, των κοινοτήτων και του πλανήτη γενικότερα. 

Ξεκινώ με μια κραυγαλέα ανισότητα, στη συνέχεια περνάμε σε μια βλαπτική για το περιβάλλον συγκοινωνιακή ρύθμιση, για να καταλήξω στο... φάσκουν και αντιφάσκουν. Ας τα πάρουμε όμως με τη σειρά: 

Μέγιστος αριθμός μαθητών ανά τμήμα: 25 για τα Ωνάσεια, 29 και 30 για τα απλά δημόσια σχολεία! 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α', Άρθρο 2, Μέρος Β, Παράγραφος 1, Εδάφιο ιγ) (σελ. 295 ΦΕΚ) 

Ορίζεται ρητά ότι ο μέγιστος αριθμός μαθητών ανά τμήμα είναι 25, και μάλιστα σε περίπτωση ισοβαθμίας γίνεται... κλήρωση! 

Πολύ σωστά ορίζει το ΕΠ.Ε.Σ., αξιολογώντας τις συνθήκες λειτουργίας του σχολείου, ότι οι 25 μαθητές ανά τμήμα είναι ο μέγιστος αριθμός που εξασφαλίζει την εύρυθμη λειτουργία του τμήματος. 

Για το Ωνάσειο σχολείο. 

Αξίζει να δούμε λίγο τι ισχύει για το απλό σχολείο της γειτονιάς: ο αριθμός των μαθητών ανά τμήμα εξετάζεται κατά περίπτωση στην αρχή της σχολικής χρονιάς, με το "ταβάνι" να είναι στα 29 ή και 30 παιδιά, ανάλογα με το πώς θα κάνει τη "στρογγυλοποίηση" του "συν 10%" ο αρμόδιος Διευθυντής Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Πάρα πολλά σχολεία ανά την επικράτεια λειτουργούν με τέτοιου πλήθους τμήματα.

"Σιγά τη διαφορά", θα πει ο καλοπροαίρετος αναγνώστης. Όμως ο γνώστης αναγνώστης, τουτέστιν ο καθηγητής, γνωρίζει πολύ καλά τις επιπτώσεις στην ποιότητα της δουλειάς του αν το τμήμα έχει 30  παιδιά. 

Γιατί όμως δεν ισχύει το ίδιο "πλαφόν" των 25 και για τα απλά δημόσια σχολεία; Είναι θέμα απλών μαθηματικών: με τη σύμπτυξη τμημάτων, εξοικονομεί "κεφάλια" το ΥΠΑΙΘΑ. Όσο μεγαλύτερα τα τμήματα, τόσο λιγότεροι οι καθηγητές. Μόνο που η εξοικονόμηση πόρων - και η επακόλουθη ανεργία των καθηγητών που μένουν απέξω επειδή το τμήμα δεν έχει 25, αλλά 29 ή 30 παιδιά - αφορά μόνο τα απλά δημόσια σχολεία και όχι τα Ωνάσεια. Των οποίων απλών σχολείων οι μαθητές και καθηγητές προφανώς δεν έχουν τα ίδια προνόμια με τα Ωνάσεια, αν και πάγιο αίτημα του εκπαιδευτικού κλάδου είναι αυτό ακριβώς που νομοθετήθηκε μόνο για τα Ωνάσεια: μέγιστος αριθμός μαθητών σε ΚΑΘΕ τμήμα και ΚΑΘΕ σχολείο, 25!!! 

Αντιγράφω από τον ορισμό του ΣΒΑ 10 ως άνω: 

"Προωθούν ενεργά τις ισότιμες ευκαιρίες, συμμετέχοντας σε πρωτοβουλίες που αντιμετωπίζουν και μειώνουν τις ανισότητες στην εκπαίδευση, την απασχόληση και τις κοινωνικές υπηρεσίες."

Καμία μείωση στις ανισότητες στην εκπαίδευση δεν επιφέρουν τα Ωνάσεια Σχολεία, με την τρέχουσα νομοθεσία. Αντιθέτως, οξύνουν τις ανισότητες. 

Πάνω από 3 τόνοι αέριοι ρύποι για τη μετακίνηση μόλις οκτώ (8) μαθητών από και προς το Ωνάσειο! 

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α', Άρθρο 5, Παράγραφος 3 (σελ. 305 ΦΕΚ) 

Θα κάνω μια υπόθεση εργασίας, με βάση τα οριζόμενα στην παραπάνω παράγραφο. Έστω ότι συμμετέχουν επιτυχώς στις εισαγωγικές εξετάσεις για το Ωνάσειο Γυμνάσιο Περάματος οκτώ (8) μαθητές από τα Μέγαρα: ο τόπος διαμονής των μαθητών βρίσκεται εντός της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης Αττικής, όπου εντάσσεται το Ωνάσειο Περάματος, οπότε έχουν κάθε δικαίωμα να φοιτήσουν στο υπό ίδρυση σχολείο. Στα Μέγαρα δε, λειτουργούν τρία (3) Γυμνάσια, και υποθέτοντας ότι η κάθε πρώτη τάξη του κάθε Γυμνασίου έχει μόνο ένα (1) τμήμα, στα 75 κατ'εκτίμηση παιδιά που θα φοιτούσαν υπό άλλες συνθήκες στα σχολεία της γειτονιάς τους, είναι πολύ πιθανό τα 8 να θέλουν να φοιτήσουν σε Ωνάσειο. Μάλιστα, ενδεχομένως να έχουν οργανωθεί και ομάδες προετοιμασίας των μαθητών αυτών για τις εξετάσεις, σε φροντιστήριο μέσης εκπαίδευσης της περιοχής. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στη σχετική διάταξη του ΦΕΚ, πρόκειται για ένα ρεαλιστικό σενάριο, και ας με διορθώσουν οι αρμόδιοι αν κάνω λάθος. Ένας επιπλέον λόγος που έχω επιλέξει τον αριθμό οκτώ (8), είναι επειδή δεν υπερβαίνει την ποσόστωση που έχει προβλεφθεί υπέρ των μαθητών της οικείας περιοχής του κάθε Ωνάσειου Σχολείου, που κυμαίνεται από 40 μέχρι 60% ανάλογα με τον πληθυσμό της περιοχής.

Για την καθημερινή μετακίνηση των μαθητών, η Περιφέρεια διαθέτει από το στόλο της - ή ναυλώνει - ένα βανάκι 8 θέσεων. Θα χρησιμοποιήσουμε απλά εργαλεία, εύκολα και ευρέως διαθέσιμα στο Διαδίκτυο με απλή αναζήτηση στο Google, προκειμένου να υπολογίσουμε τα συνολικά χιλιόμετρα που θα διανύει το βανάκι καθημερινά για την εξυπηρέτηση των μαθητών. Για λόγους ευκολίας, δεν θα συνυπολογίσουμε τις ιδιαίτερες ανάγκες συμμετοχής στους Ομίλους και τα Σύνολα. Στη συνέχεια, θα υπολογίσουμε το αποτύπωμα άνθρακα των μετακινήσεων αυτών. 

Χρησιμοποιώντας το πρώτο αποτέλεσμα ενός απλού "γκουγκλαρίσματος" - apostasi.gr - βλέπουμε ότι η οδική απόσταση μεταξύ των δυο σημείων είναι 38,8 χιλιόμετρα. 

Ο χάρτης και τα στοιχεία της διαδρομής. Για τους σκοπούς της παρούσας ανάλυσης, μας απασχολούν μόνο τα οδικά χιλιόμετρα. Τα κόστη διοδίων κλπ που επιβαρύνουν την Περιφέρεια, θα μπορούσαν να αποτελέσουν αντικείμενο άλλης ανάλυσης...

Πάμε τώρα να υπολογίσουμε το αποτύπωμα άνθρακα (carbon footprint) της διαδρομής. Την αναζήτηση την έκανα στα αγγλικά, επειδή μάλλον ως χώρα έχουμε μείνει πίσω στο θέμα αυτό και δεν βρήκα εύχρηστο εργαλείο στα ελληνικά. 

Παραδοχές: 

1) 38.8 χλμ η απλή διαδρομή, 77,6 με επιστροφή. Η στρογγυλοποίηση στα 78 χιλιόμετρα ημερησίως είναι ασφαλής. 

2) Συνολικός αριθμός ημερών μαθήματος στο σχολικό έτος 170. 

Με βάση τα παραπάνω, τα συνολικά χιλιόμετρα που διανύονται κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους είναι 13.360.

Χρησιμοποιώντας το εργαλείο carbon calculator στο carbonfootprint.com, προκύπτει ότι το  αποτύπωμα άνθρακα για ένα (1) όχημα που εξυπηρετεί τη μετακίνηση οκτώ (8) μαθητών από και προς τον τόπο διαμονής τους και το Ωνάσειο Σχολείο όπου φοιτούν είναι 3,31 τόνοι διοξειδίου του άνθρακα (CO2) ανά σχολική χρονιά.

Το αποτέλεσμα του υπολογισμού ξαφνιάζει... και φανταστείτε πόσο πολλαπλάσιο θα είναι το νούμερο αυτό, αν συνυπολογίσουμε και τις διαδρομές για συμμετοχή σε Ομίλους και Σύνολα, και για ΟΛΟΥΣ τους μαθητές και τις μαθήτριες που θα μετακινούνται καθημερινά από και προς τα Ωνάσεια!  

Από τα παραπάνω είναι προφανές ότι δεν έχει γίνει καμία απολύτως πρόβλεψη για τις δυσμενείς επιπτώσεις από τις μετακινήσεις των μαθητών των Ωνάσειων Σχολείων: ένα κατ'ελάχιστο ποσοστό 40% των μαθητών θα προέρχονται από απομακρυσμένες περιοχές, επιβαρύνοντας τόσο το συγκοινωνιακό φορτίο του αστικού οδικού δικτύου, όσο και το περιβάλλον. Για να μην αναφερθούμε στην ταλαιπωρία των παιδιών, "πιάνοντας" άλλους ΣΒΑ...

"Βιώσιμες πόλεις και κοινότητες"... "Δράση για το κλίμα"... "αναβάθμιση των συγκοινωνιών στις κοινότητές τους"... "μείωση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου"... με τις πολυάριθμες και συχνά μακρινές και ενεργοβόρες διαδρομές μαθητών από κάθε άκρο της εκάστοτε Περιφέρειας, στα Ωνάσεια Σχολεία;;;

Τελικά, θα γειτνιάζουν ή δεν θα γειτνιάζουν τα Ωνάσεια με τα Πρότυπα;

Άρθρο 7, Παράγραφος 2 (σελ. 288 ΦΕΚ) και ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Α', Άρθρο 1, εδ. 3 (σελ. 293 ΦΕΚ)

Αποφασίστε τελικά: θα ωφεληθούν οι "λιγότερο προνομιούχες κοινωνικές ομάδες που λόγω των συνθηκών δεν μπορούν να έχουν πρόσβαση σε Πρότυπα Σχολεία", με τη σύμβαση να εντάσσει στο Πρόγραμμα "πρωτίστως σχολικές μονάδες που δεν γειτνιάζουν με υφιστάμενα Πρότυπα Σχολεία"; Ή προκειμένου να ενταχθεί ένα σχολείο, θα αξιολογηθεί "ειδικότερα η γειτνίαση με άλλα Πρότυπα Σχολεία;" Φιλόλογος δεν είμαι, όμως νομίζω πως για να είναι σε συμφωνία οι δύο διατάξεις, θα έπρεπε η δεύτερη να γράφει μη-γειτνίαση. Διορθώστε με αν κάνω λάθος. 

Αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, με ευρεία ερμηνεία, μέσω μιας ιστορίας...

Ένα παιδί μεγαλώνει στην Κυψέλη... ο μεγάλος αδελφός είναι ήδη στο Δημοτικό, καμαρώνει και ενίοτε "το παίζει έξυπνος" που μαθαίνει ήδη τόσα πράγματα στο σχολείο. Το παιδί τον κοιτάζει με θαυμασμό, αλλά και ζήλεια, περιμένοντας τη στιγμή που θα ξεκινήσει κι αυτός το σχολείο. Και έρχεται η πολυπόθητη στιγμή, και εγγράφεται στο Δημοτικό της γειτονιάς του, εκεί που πηγαίνει ο αδελφός του. Στα διαλείμματα παίζει με τα αδέλφια του και τους φίλους της γειτονιάς... και έρχεται η στιγμή που ο αδελφός του τελειώνει το Δημοτικό και εγγράφεται στο Γυμνάσιο της γειτονιάς, εκεί που φοιτούν ήδη τα παιδιά της γειτονιάς που έχουν τελειώσει το δημοτικό. Περιμένει και το παιδί να τελειώσει το Δημοτικό και να συναντήσει ξανά τους φίλους του στο Γυμνάσιο της γειτονιάς. 

Και έρχεται η σύμπραξη κυβέρνησης και Ιδρύματος Ωνάση, και καταργεί το Γυμνάσιο της γειτονιάς. 

Ήδη τα παιδιά έχουν νιώσει το τι σημαίνει για αυτά το "σπάσιμο της αλυσίδας", και ρωτάνε με αγωνία τη δασκάλα τους "Κυρία, τι θα κάνουμε τώρα;". Και η δασκάλα, δεν έχει απάντηση να τους δώσει. 

Τα ίδια θα συμβούν και για τη μετάβαση από Γυμνάσιο σε Λύκειο. Και σε πολλές γειτονιές. 

Μην εθελοτυφλείτε: έτσι λειτουργούν οι γειτονιές. Οι κοινότητες. Τα περιβάλλοντα. 

Η ίδρυση Ωνάσειων Σχολείων σε υφιστάμενες σχολικές μονάδες θα επιφέρει αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, με την ευρεία έννοια που μόλις περιέγραψα. 

Μπορεί να αποφευχθεί! Αφήστε τα σχολεία της γειτονιάς ως έχουν, και ιδρύστε Ωνάσεια σε νέες σχολικές μονάδες. Όχι μόνο θα έχετε κερδίσει την αμέριστη υποστήριξη στο έργο σας από μαθητές, εκπαιδευτικούς, γονείς και την κοινωνία εν γένει, αλλά θα έχετε εξασφαλίσει, με σωστό σχεδιασμό, την επίτευξη των ΣΒΑ 10, 11 και 13. Και φυσικά, θα αποτελέσει μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να δώσει το καλό παράδειγμα το ΥΠΑΙΘΑ - μαζί με το Ίδρυμα Ωνάση - για τις Δράσεις Ενεργού Πολίτη, περνώντας από τη θεωρία στην ΠΡΑΞΗ. 

Τέλος, ιδέες για το σωστό σχεδιασμό που ανέφερα πιο πάνω μπορείτε να βρείτε στην προτελευταία παράγραφο της προηγούμενης επιστολής μου. Η παρούσα αποτελεί συνέχεια και εμβάθυνση στις αντιφάσεις του τρέχοντος σχεδιασμού των Ωνάσειων Σχολείων, και παρακαλώ να πρωτοκολληθεί είτε ως συμπλήρωμα της προηγούμενης - η οποία έχει ήδη πάρει Α.Π. από το ΥΠΑΙΘΑ, για το δε Ίδρυμα Ωνάση απ'ότι έμαθα κατόπιν τηλεφωνικής επικοινωνίας με την εταιρία ΑΡΙΟΝΑ ΕΛΛΑΣ Α.Ε., υπεύθυνη για το θέμα είναι η υπογράφουσα τη σύμβαση κ. Στέλλα Τάτση - είτε με νέο Αριθμό Πρωτοκόλλου.

Ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας, αναμένω με ανυπομονησία την απάντησή σας, τόσο σε αυτήν την ανοικτή μου επιστολή, όσο και στην προηγούμενη της 5ης Φεβρουαρίου 2025. 

Με εκτίμηση,

Ασημίνα Θεοφιλάτου

Διπλ. Ηλ/γος Μηχ/κος & Τεχν. Υπολ. Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών

Πρώην καθηγήτρια Πληροφορικής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 

Νυν συνταξιούχος ΑμεΑ 

Αργοστόλι, Κεφαλονιά

Τι θα λέγατε αν είχε επιλεγεί το ΓΝΑ "Λαϊκό" για Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο; (μερικές σκέψεις για τα "Ωνάσεια Σχολεία")

Αργοστόλι, 5 Φεβρουαρίου 2025

Εδώ και λίγο καιρό, θύελλα αντιδράσεων έχει φέρει στους εκπαιδευτικούς κύκλους η πρόσφατη συνέργεια της κυβέρνησης με το Ίδρυμα Ωνάση σχετικά με τη δημιουργία "Ωνάσειων Σχολείων". Σύμφωνα με την κοινοπραξία κράτους και Ιδρύματος, το δεύτερο θα αναλάβει τα έξοδα για την ανακαίνιση και βελτίωση της υποδομής 22 Γυμνασίων και Λυκείων ανά την επικράτεια, πολλά εκ των οποίων βρίσκονται σε περιοχές που αντιμετωπίζουν "κοινωνικές και οικονομικές προκλήσεις". Στο πρόγραμμα σπουδών θα ακολουθείται η φιλοσοφία των Πρότυπων Σχολείων, με επιπλέον δράσεις και δραστηριότητες. Η σύμβαση μεταξύ του Ιδρύματος Ωνάση και του Υπουργείου Παιδείας έχει βάθος χρόνου 12 έτη, με τη δυνατότητα ανανέωσης της συμφωνίας μετά το πέρας της δωδεκαετίας.  Η φοίτηση στα σχολεία θα είναι δωρεάν, ενώ η επιλογή των μαθητών θα γίνεται κατόπιν εισαγωγικών εξετάσεων. 

"Και πού είναι το πρόβλημα;", θα αναρωτηθεί ο καλοπροαίρετος αναγνώστης. "Το Ίδρυμα Ωνάση είναι ένας κοινωφελής, μη-κερδοσκοπικός οργανισμός που προσφέρεται να αναβαθμίσει την υλικοτεχνική υποδομή καθώς και την ποιότητα διδασκαλίας σε ένα σημαντικό αριθμό σχολείων της χώρας! Και μάλιστα, σε περιοχές υποβαθμισμένες, όπου οι μαθητές δεν έχουν και πολλές ευκαιρίες!"

Στη συνέχεια θα εξηγήσω τεκμηριωμένα γιατί αυτό δεν είναι και τόσο καλή ιδέα... και φυσικά, θα αντιπροτείνω όχι μια, αλλά δύο ιδέες προκειμένου το Ίδρυμα Ωνάση να διαθέσει τα χρήματά του με τρόπο που θα πιάσουν τόπο και θα ωφελήσουν πολύ περισσότερο την εκπαιδευτική κοινότητα, τόσο τους εκπαιδευτικούς, όσο και τους εκπαιδευόμενους. ΚΥΡΙΩΣ τους εκπαιδευόμενους, αφού αυτός είναι ο απώτερος στόχος κάθε ορθολογικά σχεδιασμένου εκπαιδευτικού προγράμματος: η προσφορά γνώσεων, καλλιέργειας και εφοδίων στους νέους, ειδικά δε στις απαιτητικές συνθήκες του σημερινού κόσμου...

Επέλεξα, όπως φαίνεται από τον τίτλο, να αναπτύξω την επιχειρηματολογία μου μέσω ενός παραλληλισμού που με την πρώτη ματιά, ίσως φαντάζει "προβοκατόρικος" και εντέλει, άστοχος. Είναι, όμως; Για να δούμε...

Το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο λειτουργεί από τις 6 Οκτωβρίου 1992 στη Λ. Συγγρού 356, Καλλιθέα. Η λήψη των στοιχείων και της φωτογραφίας έγινε από τον επίσημο ιστότοπο onasseio.gr

Τα δημόσια αγαθά ΥΓΕΙΑ και ΠΑΙΔΕΙΑ

Πιστεύω πως δεν χρειάζεται να επιμείνω στην ανάπτυξη επιχειρημάτων για το πόσο σημαντικά είναι τα δυο αυτά αγαθά για την προκοπή μιας κοινωνίας. Τα έχω σημειώσει με ΚΕΦΑΛΑΙΑ γράμματα, επειδή πιστεύω πως δεν είναι καθόλου υπερβολή να πούμε πως αποτελούν τους δυο ακρογωνιαίους λίθους ενός κράτους δικαίου. Και τι σημαίνει "Δημόσια Υγεία"; Σημαίνει πως στο κράτος υπάρχει εγκατεστημένο ένα Εθνικό Σύστημα Υγείας, το οποίο παρέχει ισονομία σε όλους τους πολίτες της χώρας όσον αφορά τη δωρεάν πρόσβαση σε υπηρεσίες αντιμετώπισης θεμάτων υγείας μέσω των δημόσιων νοσοκομείων, των δημόσιων κέντρων υγείας και των αγροτικών ιατρείων. Οι μονάδες αυτές είναι ορθολογικά κατανεμημένες με βάση το μέγεθος και τις ανάγκες του πληθυσμού που σχεδιάστηκαν να εξυπηρετούν.  Δεν έχει καμία σημασία αν ένας πολίτης είναι πλούσιος ή φτωχός, "ανώνυμος" ή "επώνυμος": στο Ε.Σ.Υ. αντιμετωπίζεται ως "ίσος", και απολαμβάνει τα ίδια δικαιώματα στη διάγνωση, εξέταση, θεραπεία, νοσηλεία κ.ο.κ. μέχρι την πλήρη ίασή του. Άλλωστε, γνωρίζει ότι ένα μέρος των χρημάτων που καταβάλλει κάθε χρόνο στην Εφορία, είναι αυτά που εξασφαλίζουν στο Υπουργείο Υγείας τους απαραίτητους πόρους για τη λειτουργία του ΕΣΥ, μέσω των μισθών του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού, της αγοράς ιατροφαρμακευτικού υλικού και εξοπλισμού, της συντήρησης μηχανημάτων και εγκαταστάσεων κ.ο.κ. 

Παρόμοια ισχύουν και για την Παιδεία: το Κράτος παρέχει τους πόρους για την κατασκευή και τη συντήρηση σχολικών μονάδων, την ορθολογική κατανομή των μονάδων αυτών με βάση το μέγεθος και τις ανάγκες του πληθυσμού που σχεδιάστηκαν να εξυπηρετούν, την πρόσληψη εκπαιδευτικών, τη διανομή σχολικών βιβλίων κ.ο.κ. Το κάθε παιδί, πλούσιο ή φτωχό, ανώνυμο ή επώνυμο, θα βρει στη γειτονιά του δημόσιο και δωρεάν νηπιαγωγείο, δημοτικό σχολείο και γυμνάσιο με βάση την εννεαετή υποχρεωτική παιδεία που έχει θεσμοθετηθεί στο Σύνταγμα, ενώ στις περισσότερες περιοχές της χώρας θα υπάρχει και Λύκειο για να ολοκληρώσει τη δευτεροβάθμια εκπαίδευσή του και, εφόσον το θελήσει, να εξεταστεί στις Πανελλήνιες εισαγωγικές εξετάσεις και να φοιτήσει σε μια από τις σχολές των Δημόσιων και δωρεάν Πανεπιστημίων και τριτοβάθμιων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων της χώρας. 

Το ΓΝΑ "Λαϊκό" και το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο

Το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών "Λαϊκό" είναι ένα από τα μεγαλύτερα και "αρχαιότερα" νοσοκομεία της πρωτεύουσας: αν και δεν το επέλεξα τυχαία ως παράδειγμα, θα μπορούσα στη θέση του να αναφέρω το Ιπποκράτειο, ή το Κοργιαλένειο-Μπενάκειο "Ερυθρός Σταυρός", ή το Ασκληπιείο Βούλας, ή ένα από τα πολλά δημόσια νοσοκομεία της Αττικής. Διαθέτει πολλές κλινικές - την Ορθοπαιδική Κλινική τη γνωρίζω καλά και ως ασθενής και ως συνοδός - και εξυπηρετεί καθημερινά πολλά περιστατικά: ιδιαίτερα δε για τους ασθενείς της ευρύτερης περιοχής "Αμπελόκηποι - Γουδή - Ιλίσια - Ζωγράφου" με χρόνιες παθήσεις που χρήζουν συχνών επισκέψεων στο νοσοκομείο για εξετάσεις και θεραπεία, θα μπορούσαμε να πούμε ότι εξαρτάται η ζωή τους η ίδια από τη λειτουργία του συγκεκριμένου νοσοκομείου, με τα συγκεκριμένα τμήματα, στο συγκεκριμένο χώρο. 

Ας υποθέσουμε τώρα ότι το 1987, αντί το Ίδρυμα Ωνάση να ξεκινήσει την ανέγερση νεόδμητου Καρδιοχειρουργικού Κέντρου με τα χρήματα του κληροδοτήματος Ωνάση, αποφάσιζε να μετατρέψει το ΓΝΑ Λαϊκό σε Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο. 

- "Οι ασθενείς δεν χρειάζεται να ανησυχούν! Θα υπάρξει μέριμνα για τη συνέχιση της θεραπείας τους σε άλλο νοσοκομείο. Ούτε οι γιατροί και νοσηλευτές. Θα παραμείνουν στις θέσεις τους, ή θα τους απορροφήσει το Υπουργείο Υγείας σε άλλα νοσηλευτικά ιδρύματα", διατρανώνουν σε συγχορδία κυβέρνηση και Ίδρυμα Ωνάση. 

- "Μα εμείς πηγαίνουμε με τα πόδια στο Λαϊκό, ή έστω με μια βασική διαδρομή ταξί!", απαντούν οι ασθενείς. "Έχουμε οργανώσει τη ζωή μας γύρω από το νοσοκομείο αυτό, πώς μας διώχνετε; Γιατί δεν πάτε να χτίσετε το Κέντρο σας μόνοι σας, όπου θέλετε; Αφήστε το Λαϊκό ήσυχο! Καταλαβαίνετε πόσο μας δυσκολεύετε την ήδη δύσκολη ζωή μας;;;"  

Ευτυχώς, η παραπάνω παράγραφος είναι επιστημονική φαντασία... το Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο λειτουργεί επιτυχώς ως ΝΠΙΔ στην περιοχή της Καλλιθέας, και στα 33 χρόνια λειτουργίας του έχει προσφέρει υπηρεσίες σε χιλιάδες ασθενείς, έναντι χαμηλότερου αντιτίμου σε σχέση με τα αμιγώς ιδιωτικά νοσοκομεία. Καταλαβαίνετε ωστόσο, πού το πάω... 

"Όμως τα Ωνάσεια Σχολεία θα έχουν εντελώς δωρεάν φοίτηση!" 

θα διαμαρτυρηθεί ο καλοπροαίρετος αναγνώστης. Ναι, δωρεάν θα είναι η φοίτηση. Από τη στιγμή που θα εισαχθεί ο μαθητής. Για να εισαχθεί, όμως; Ο μαθητής του Ευόσμου και του Κολωνού, δεν θα χρειαστεί να ανταγωνιστεί με μαθητές του Πανοράματος και της Εκάλης προκειμένου να εισαχθεί στο "Ωνάσειο"; Φυσικά και εννοείται πως θα υπάρξουν και μαθητές-κάτοικοι των ασθενέστερων οικονομικά και κοινωνικά περιοχών όπου ιδρύονται τα Ωνάσεια, οι οποίοι θα περάσουν με άνεση τις εξετάσεις χωρίς την ανάγκη εντατικής προετοιμασίας υψηλού κόστους μέσω φροντιστηρίων. Άλλωστε, κάθε χρόνο βλέπουμε τουλάχιστον μια ιστορία στις ειδήσεις για το παιδί από την επαρχία ή το υποβαθμισμένο προάστιο, που κατάφερε μόνο του με πολύ διάβασμα να αριστεύσει στις Πανελλήνιες. Έχει κανείς αμφιβολία ότι αυτοί θα είναι η εξαίρεση, και όχι ο κανόνας; 

Ας το δούμε με ρεαλισμό το θέμα λοιπόν: όσο το προοριζόμενο για Ωνάσειο ήταν απλά "το σχολείο της γειτονιάς", ήταν δωρεάν. Για όλα τα παιδιά της γειτονιάς. Όταν γίνει "Ωνάσειο", δεν θα είναι. Και κυρίως, θα πάψει να είναι το σχολείο "για όλα τα παιδιά της γειτονιάς". 

Η αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος: ένα κρίσιμο θέμα, που μυστηριωδώς κανείς δεν έχει θίξει 

Όλοι οι εκπαιδευτικοί, νυν και πρώην, γνωρίζουν πολύ καλά πόσο "αγκάθι" είναι η υπόθεση "αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος" για ένα μαθητή. Στους μαθητές με "αποκλίνουσες συμπεριφορές", αποτελεί την έσχατη λύση στην οποία καταφεύγει αναγκαστικά ο Σύλλογος διδασκόντων, όταν όλα τα προηγούμενα βήματα αντιμετώπισης έχουν αποτύχει. Υπάρχει ειδική νομοθεσία* που ορίζει επακριβώς τις προϋποθέσεις και τις συνθήκες κάτω από τις οποίες μπορεί να καταφύγει ο Σύλλογος στη χρήση της αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος ως παιδαγωγικό μέτρο, με πολύ αυστηρά και συγκεκριμένα κριτήρια και διαδικασίες.

Και τώρα έρχεται το Υπουργείο Παιδείας... όχι να επιτρέψει αλλαγή σχολικού περιβάλλοντος, αλλά να την επιβάλλει, μεταφέροντας τους μαθητές του υπό ίδρυση "Ωνασείου" σε άλλες σχολικές μονάδες! Και δεν μιλάμε για μαθητές με αποκλίνουσα συμπεριφορά, αλλά για μαθητές πλήρως ενταγμένους και λειτουργικούς στο σχολείο της γειτονιάς τους!!! Χρήζει ιδιαίτερης προσοχής το θέμα αυτό, και πραγματικά απορώ πώς και δεν το έχει θίξει κανείς στις ερωταπαντήσεις που διαβάζω για τα Ωνάσεια από διάφορες σελίδες στο Διαδίκτυο, μα και από το Υπουργείο Παιδείας ακόμα!  

Προς το Ίδρυμα Ωνάση: δυο ιδέες και μια παράκληση 

Έρχομαι τώρα στις δυο ιδέες που ανέφερα στην εισαγωγή:

1) Δωρεά χρημάτων από το Ίδρυμα Ωνάση απευθείας στο Υπουργείο Παιδείας για την αναβάθμιση περισσότερων σχολικών μονάδων 

Αναγνωρίζω ως πρώην εκπαιδευτικός με σχέση εργασίας "μόνιμου διορισμού" στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση του ΥΠΑΙΘ για το διάστημα 2006-2019, με σχέση εργασίας "ωρομίσθια" σε μονάδες μεταλυκειακής - πρωτοβάθμιας- τριτοβάθμιας εκπαίδευσης του ΥΠΑΙΘ (ΙΕΚ - Ολοήμερα Δημοτικά - ΑΤΕΙ) για το διάστημα 2003-2006, που έχω όμως εργαστεί και ως μηχανικός στον ιδιωτικό τομέα για 14 έτη πριν τον διορισμό μου στην δημόσια εκπαίδευση, ότι οι μηχανισμοί με τους οποίους έχετε συνηθίσει να λαμβάνετε αποφάσεις και να υλοποιείτε τον προγραμματισμό σας διαφέρουν από τους αντίστοιχους κρατικούς μηχανισμούς του Υπουργείου Παιδείας. Ωστόσο, πιστεύω πραγματικά πως με καλή θέληση και πλήρη διαφάνεια - υπάρχουν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης στην εποχή μας που μπορούν να συνδράμουν σε αυτήν την κατεύθυνση - μπορεί να βρεθεί μια λύση, ώστε η γενναιόδωρη δωρεά των 160 εκατομμυρίων να αποφέρει οφέλη σε πολύ μεγαλύτερη μερίδα του μαθητικού πληθυσμού. 

Μερικές ιδέες, από την εμπειρία μου ως καθηγήτρια πληροφορικής και ως μηχανικός:

- ασφαλής υλικοτεχνική και κτιριακή υποδομή. Χωρίς αυτή, δεν μπορεί να λειτουργήσει κανένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα, δεν μπορεί να ευοδωθεί κανένας όμιλος ή σύνολο. Η δε σεισμικότητα της χώρας μας έχει έλθει ξανά στην επικαιρότητα με τις σεισμικές ακολουθίες στις Κυκλάδες, και έχοντας ζήσει μεγάλους σεισμούς της τάξης των 6 και 7 Ρίχτερ στον τόπο μου τόσο ως μαθήτρια όσο και ως εκπαιδευτικός, δεν μπορώ παρά να τονίσω το σημαντικότατο ρόλο που παίζει η ύπαρξη ασφαλών σχολικών κτιρίων για την ομαλή διεξαγωγή της εκπαιδευτικής διαδικασίας κατά τη διάρκεια αυτών των απειλητικών - για την ασφάλεια των μαθητών, και όχι μόνο - φαινομένων. Το 2014 κρίθηκαν ακατάλληλα αρκετά σχολικά συγκροτήματα στην Κεφαλονιά, τα σχολεία μεταφέρθηκαν για χρόνια σε "κοντέινερ", και πολλά παραμένουν ακόμα στην πρόχειρη αυτή λύση, επιβεβαιώνοντας τη λαϊκή ρήση "ουδέν μονιμότερον του προσωρινού". Τα χρήματά σας θα έπιαναν τόπο στην αποκατάσταση των σχολικών συγκροτημάτων που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές, προσφέροντας ασφαλείς συνθήκες μάθησης σε χιλιάδες μαθητές.

- Ξενώνες ή οικοτροφεία για παιδιά που φοιτούν σε Λύκεια μακριά από τον τόπο κατοικίας τους. Το πρόβλημα αυτό είναι ιδιαίτερα αισθητό στα ακριτικά νησιά μας, όπου συχνά οι οικογένειες αναγκάζονται να μετακομίσουν σε μέρη όπου υπάρχουν Λύκεια προκειμένου να συνεχίσουν τη φοίτησή τους στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση τα παιδιά τους.

- Ευκαιρίες σε παιδιά να αναπτύξουν ικανότητες και ταλέντα, με την ίδρυση κέντρων εκμάθησης γλωσσών, μουσικών οργάνων, καλών τεχνών, θεάτρου κ.ο.κ. Με τον τρόπο αυτό, οι δράσεις των Ομίλων και Συνόλων θα μπορούσαν να επεκταθούν σε όλη την επικράτεια, προσφέροντας ιδιαίτερα στους μη-προνομιούχους μαθητές δημιουργικές δραστηριότητες για τον ελεύθερο χρόνο τους και καλλιεργώντας εκείνες τις πτυχές της Παιδείας, που τόσο λείπουν από το επίσημο πρόγραμμα των σχολείων λόγω έλλειψης των πόρων που θα κάλυπταν τις ανάγκες αυτές.

2) Ανέγερση Ωνάσειων Σχολείων εξ'ολοκλήρου από το Ίδρυμα Ωνάση, με όφελος και για το περιβάλλον 

Μια στατιστική ανάλυση που να μελετά την προέλευση των μαθητών των Πειραματικών/Προτύπων Σχολείων είναι κάτι που δεν θα ήταν δύσκολο να υλοποιηθεί, ή ενδεχομένως να υπάρχουν ήδη διαθέσιμα τέτοια στοιχεία στο Υπουργείο Παιδείας. Προσοχή: η έρευνα αυτή δεν θα είχε σκοπό την ανάδειξη των ταξικών ανισοτήτων. Υπαρκτές οι ανισότητες, όμως εδώ έχουμε άλλο σκοπό, πιο πρακτικό: τη βελτιστοποίηση των διαδρομών μετακίνησης προκειμένου τόσο να ελαχιστοποιηθεί το κόστος στον προϋπολογισμό των εμπλεκόμενων φορέων, όσο και να μειωθεί στο καλύτερο δυνατό βαθμό το "αποτύπωμα άνθρακα" από τις μετακινήσεις των μαθητών. Γιατί κάπου είναι υποκριτικό να προωθούνται στα σχολεία "Δράσεις ενεργού πολίτη" που οργανώνονται γύρω από τους 17 στόχους αειφόρου ανάπτυξης (SDGs) του ΟΗΕ, ενώ παράλληλα θα μετακινούνται κάθε μέρα λεωφορεία, αυτοκίνητα και βανάκια από τα βόρεια και νότια προάστια στον Κολωνό και στο Περιστέρι (ενδεικτικά) για την εξυπηρέτηση των μαθητών που φοιτούν στα Ωνάσεια. Και βέβαια, δεν πρέπει να παραλείψουμε το συνυπολογισμό των αντίστοιχων μετακινήσεων των μαθητών του Κολωνού και του Περιστερίου που μέχρι πρότινος πήγαιναν στο σχολείο της γειτονιάς τους, ενώ τώρα θα απορροφηθούν από όμορες σχολικές μονάδες, με το κόστος της μετακίνησης να επιβαρύνει την Περιφέρεια. Οι μετακινήσεις αυτές, όπως εύκολα μπορείτε να αντιληφθείτε, έρχονται σε άμεση αντίθεση με τους στόχους 11 και 13 των ως άνω αναφερθέντων SDGs. Και είναι κάτι που μπορεί να αποφευχθεί! Γιατί με βάση τα αποτελέσματα της προαναφερθείσας ανάλυσης, και μιας επακόλουθης χωροταξικής μελέτης - κι εδώ υπάρχουν εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν πολύ κόπο, χρόνο και χρήμα για τη διενέργεια της σχετικής επεξεργασίας δεδομένων - θα μπορούσε το Ίδρυμα να επενδύσει στρατηγικά και να ανεγείρει σχολεία στις περιοχές που θα προέκυπταν ως πιο συμφέρουσες οικονομικά και με τις λιγότερες περιβαλλοντικές επιπτώσεις, ώστε να εξασφαλίσει ότι τηρούνται στο έπακρον όλες οι προδιαγραφές ενός πιστοποιημένου, αειφόρου σχολείου του 21ου αιώνα. Είμαι βέβαιη πως ολόκληρη η εκπαιδευτική κοινότητα θα ήταν σύμφωνη με μια τέτοια προσφορά του Ιδρύματος Ωνάση στην εκπαίδευση των μελλοντικών ενεργών πολιτών της χώρας. 

Αφήστε όμως ήσυχα, τα σχολεία της γειτονιάς. Μη στερήσετε από τον αδύναμο μαθητή, που πηγαίνει κάθε μέρα με τα πόδια στο σχολείο του, που παίζει τα απογεύματα με τους συμμαθητές του στο προαύλιο του σχολείου τους, τη δυνατότητα να αποκτήσει τα βασικά εφόδια γνώσης σε ένα οικείο και γνώριμο περιβάλλον. Είμαι βέβαιη πως καταλαβαίνετε τη βαρύνουσα σημασία που έχει αυτό στην ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη ενός μη-προνομιούχου μαθητή με γονείς από τις  ασθενέστερες οικονομικά τάξεις. Μην του στερήσετε το σχολείο της γειτονιάς του.

Φυσικά, παραμένω στη διάθεσή σας για σχόλια και συζήτηση, καθώς και τυχόν διορθώσεις στα αριθμητικά στοιχεία που έχω παραθέσει, και τα οποία προέκυψαν από αναζήτηση σε έγκυρους ιστότοπους του Διαδικτύου. 

Με εκτίμηση,

Ασημίνα Θεοφιλάτου

Διπλ. Ηλ/γος Μηχ/κος & Τεχν. Υπολ. Πολυτεχνικής Σχολής Πανεπιστημίου Πατρών

Πρώην καθηγήτρια Πληροφορικής στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση 

Νυν συνταξιούχος ΑμεΑ 

Αργοστόλι, Κεφαλονιά

*παραθέτω σύνδεσμο προς την πιο πρόσφατη σχετική ρύθμιση που βρήκα στο Διαδίκτυο. Εντός του συνδέσμου, υπάρχει εσωτερικός σύνδεσμος προς το ΦΕΚ της 10ης Σεπτεμβρίου 2024,  Απόφαση Αριθμ.102791/ΓΔ4 "Ρύθμιση θεμάτων που αφορούν στην έναρξη και λήξη του σχολικού και διδακτικού έτους, στις αργίες, στις διακοπές, στις εγγραφές, στις μετεγγραφές, στη φοίτηση, στις απουσίες, στα παιδαγωγικά μέτρα, στον χαρακτηρισμό της διαγωγής και στην οργάνωση των σχολικών μονάδων της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης", με την υπογραφή του Υπουργού και της Υφυπουργού Παιδείας, Θρησκευμάτων και Αθλητισμού. Για τη διευκόλυνσή σας, η διάταξη περί "αλλαγής σχολικού περιβάλλοντος" βρίσκεται στο Άρθρο 28, παράγραφο 3, εδάφιο v). 

Σημείωση: το παρόν άρθρο αποτελεί επώνυμη, ανοικτή επιστολή προς το 'Ιδρυμα Ωνάση και το Υπουργείο Παιδείας, στους οποίους φορείς θα κοινοποιηθεί ψηφιακά. Εννοείται πως επιτρέπεται η αναδημοσίευση από κάθε ενδιαφερόμενο, αρκεί να αναφέρεται το ονοματεπώνυμο του συντάκτη - Ασημίνα (ή Μίνα) Θεοφιλάτου - και η πηγή της πρώτης δημοσίευσης agryponocoma.blogspot.com, ώστε να μπορεί να γίνει αντιπαραβολή της τυχόν αναδημοσίευσης με το πρωτότυπο κείμενο, προς αποφυγήν τυχόν παρανοήσεων.