Κατάργηση της Πληροφορικής Παιδείας στο Νέο Λύκειο

Σημείωση: πρόκειται για την ελληνική μετάφραση αυτής της ανάρτησης

Δευτέρα 12 Αυγούστου 2013

Προς:

Marc Durando

Executive Director

European Schoolnet

Brussels

Κοιν.:

Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης & Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, Υπουργείο Οικονομικών, Υπουργείο Ανάπτυξης & Ανταγωνιστικότητας, Υπουργείο Εσωτερικών, Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, Υπουργείο Δημόσιας Τάξης & Προστασίας του Πολίτη, Προεδρία της Ελληνικής Δημοκρατίας, μέλη του Κοινοβουλίου

Έλληνες μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου

Ευρωπαϊκοί φορείς εκπαίδευσης και ψηφιακών πρωτοβουλιών

(Scientix; DG DIGIT; European Commissioner for Education, Culture, Multilingualism & Youth; Eurydice; European Institute of Innovation and Technology; European Training Foundation; Education Audiovisual & Culture Executive Agency; Committee of the Regions: EDUC; Digital Agenda for Europe:  Pillar VI: Enhancing digital literacy, skills and inclusion & Grand Coalition for Digital Jobs)

Θέμα: Κατάργηση της Πληροφορικής Παιδείας από τα ελληνικά λύκεια

Αγαπητέ κ. Durando,

Ονομάζομαι Μίνα Θεοφιλάτου και σας απευθύνομαι με την ιδιότητα της καθηγήτριας Πληροφορικής στην ελληνική δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ίσως το όνομά μου κάτι να σας θυμίζει: είχα την τιμή να παραλάβω από εσάς το πρώτο βραβείο στο διαγωνισμό αφίσας στο 1^ο Συνέδριο Scientix για καθηγητές θετικών επιστημών το Μάιο του 2011 στις Βρυξέλλες[1].

Ευνόητο είναι ότι το βραβείο ήταν μεγάλη τιμή, και μάλιστα απρόσμενη, μιας και το θέμα του συνεδρίου ήταν τα προγράμματα θετικών επιστημών του European Schoolnet που «έτρεχαν» σε όλοκληρη ολόκληρη την Ευρώπη, ενώ η αφίσα μου είχε θέμα τις συνεισφορές των μαθητών μου στη Βικιπαίδεια από το 2007: δεν είχα ιδέα ότι η Βικιπαίδεια βρισκόταν ανάμεσα στα ενδιαφέροντα του European Schoolnet. Αποτέλεσε όμως προτεραιότητα για το ελληνικό Υπουργείο Παιδείας: το 2011 ονομάστηκε από το Υπουργείο «Έτος Ψηφιακής Εγκυκλοπαίδειας» [2], και διεξήχθησαν εργαστήρια σε ολόκληρη την επικράτεια για την προώθηση της Wikipedia ως εργαλείο μάθησης, ειδικά σε μαθητές Λυκείου και φοιτητές[3].

Τα τελευταία δυο χρόνια το Υπουργείο διατυμπανίζει τις πρωτοβουλίες «Ψηφιακού Σχολείου»[4] για την ένταξη των ΤΠΕ και της συνδυαστικής μάθησης παραδοσιακής διδασκαλίας – διδασκαλίας μέσω του Διαδικτύου στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Θα έπρεπε να αποτελεί έκπληξη λοιπόν το γεγονός ότι μετά από 2 χρόνια, 3 αλλαγές τίτλου[5] και πλήθος πρωτοβουλιών «ψηφιακού σχολείου», το Υπουργείο προγραμματίζει την κατάργηση των μαθημάτων Πληροφορικής από το πρόγραμμα σπουδών του Λυκείου.

Το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο για το «Νέο Λύκειο» είδε το φως της δημοσιότητας αργά την Παρασκευή το βράδυ: οι καθηγητές πληροφορικής δεν μπορούσαν να πιστέψουν ότι δυο από τα μαθήματα τα οποία δίδασκαν, συγκεκριμένα η «Τεχνολογία Επικοινωνιών» στη Β’ Λυκείου και η «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον» στη Γ’ Λυκείου δεν θα ήταν πλέον διαθέσιμα στους μαθητές που είχαν επιλέξει να επιδιώξουν σταδιοδρομία στις Επιστήμες Μηχανικού/Τεχνολογίας. Τα μαθήματα αυτά διδάσκονταν τα τελευταία 14 χρόνια στους μαθητές που είχαν επιλέξει την Τεχνολογική Κατεύθυνση στις δυο τελευταίες τάξεις του Λυκείου, ενώ η ΑΕΠΠ αποτελούσε μάθημα πανελλαδικά εξεταζόμενο στο πλαίσιο των Πανελλαδικών Εξετάσεων Πρόσβασης στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Τι απέγιναν όμως όλες εκείνες οι ψηφιακές πρωτοβουλίες που προωθήθηκαν με ενθουσιασμό από το Υπουργείο; Θα μπορούσε κανείς να πιστέψει ότι η επιστροφή στο Πανελλαδικό Σύστημα Πρόσβασης που ίσχυε πριν 20 και 30 χρόνια[6] μπορεί να ενταχθεί στο Νομοσχέδιο για το ΝΕΟ Λύκειο;

Σε εκείνα τα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα οποία ακολουθούν τις επιταγές της Κοινωνίας της Πληροφορίας και της Ψηφιακής Εποχής του 21^ου αιώνα[7], μια τέτοια επιστροφή στο παρελθόν θα φάνταζε ανήκουστη. Στην Ελλάδα υπό κρίση όμως, μπορεί κανείς εύκολα να βγάλει συμπεράσματα παρακολουθώντας απλά τις ειδήσεις στην τηλεόραση ή στο Διαδίκτυο. Τα τελευταία 3 χρόνια βομβαρδιζόμαστε συνεχώς από σενάρια καταστροφής επειδή η χώρα μας βρίσκεται σε κατάσταση χρεωκοπίας και χρειάζεται απεγνωσμένα εξωτερική οικονομική βοήθεια προκειμένου να αντιμετωπίσει το δημοσιονομικό έλλειμμα. Οι κυβερνώντες πολιτικοί έχουν κάνει ελάχιστες προσπάθειες να προχωρήσουν με τις μεταρρυθμίσεις που έχουν σημειωθεί ως απαραίτητες στα «Μνημόνια» που έχουν υπογραφεί μεταξύ της «Τρόικα» και της ελληνικής κυβέρνησης, φοβούμενοι το «πολιτικό κόστος»: αυτό σημαίνει ότι κάθε φορά που το κράτος μένει χωρίς λεφτά πρέπει να ληφθούν νέα μέτρα σε αντάλλαγμα για τη νέα δόση του δανείου. Οι καθηγητές αποτέλεσαν εύκολο στόχο: πρώτα μειώθηκαν οι αποδοχές μας κατά περίπου 40%[8]. Στη συνέχεια αύξησαν το ωράριό μας κατά 2 ώρες και μας απείλησαν με μετάθεση σε οποιαδήποτε περιοχή της Ελλάδας αν προέκυπτε ότι ήμασταν «πλεονάζοντες» στην περιοχή μας[9]. Τέλος, όταν πλέον ξεκινήσαμε να συζητάμε την πιθανότητα απεργίας έναντι όλων αυτών των άδικων μέτρων, προχώρησαν στην επίταξη όλων των καθηγητών της χώρας με επίδοση του σχετικού εγγράφου από αστυνομικό στα σχολεία μας, ή ακόμα χειρότερα, στις πόρτες των σπιτιών μας.[10] Με άλλα λόγια, ακόμη και η ΣΚΕΨΗ έχει ποινικοποιηθεί (με βοήθεια από τα ΜΜΕ που έχουν ρίξει τόνους λάσπης πάνω μας).

Πλέον οι κυβερνήτες μας έχουν φτάσει στα άκρα: η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει να απολύει καθηγητές «στην ψύχρα». Η κυβέρνηση βρίσκεται σε ένα διαρκές κυνηγητό με στόχο να απολύσει συνολικά 15000 δημοσίους υπαλλήλους μέχρι το τέλος του χρόνου – η απαίτηση αυτή έχει επιβληθεί ως προαπαιτούμενο για την εκταμίευση των επόμενων δανειακών δόσεων. Από τη στιγμή που δεν έχουν γίνει μεταρρυθμίσεις (καταπολέμηση της γραφειοκρατίας, καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, ορθολογική κατανομή προσωπικού με βάση διαφανείς διαδικασίες αξιολόγησης κ.ο.κ.) για το φόβο του πολιτικού κόστους όπως αναφέρθηκε πιο πάνω, η μόνη «νόμιμη» λύση[11] στην οποία μπορούν να καταφύγουν είναι η κατάργηση θέσεων εργασίας. Πριν από λιγότερο από ένα μήνα απολύθηκαν 2122 καθηγητές της τεχνικής και επαγγελματικής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, χωρίς καμία απολύτως προειδοποίηση ή αιτία[12]. Πώς τα κατάφεραν; Καταργώντας 46 ειδικότητες στην επαγγελματική εκπαίδευση κυριολεκτικά μέσα σε μια νύχτα: δεν είχε διεξαχθεί ούτε μια έρευνα που να υποδεικνύει ότι οι ειδικότητες αυτές δεν ήταν δημοφιλείς (το αντίθετο συμβαίνει!) ή βιώσιμες. Φυσικά, καταργήθηκαν και οι θέσεις εργασίας των καθηγητών που εργάζονταν σε σχολεία όπου υπήρχαν οι ειδικότητες αυτές.

Όμως ο δρόμος μέχρι τις 15.000 απολύσεις είναι ακόμη μακρύς, και οι καθηγητές είναι εύκολος στόχος: συχνά μάς παρουσιάζουν τα ΜΜΕ ως «τεμπέληδες, υπερόπτες και ανίκανους»[13], που σημαίνει ότι η κυβέρνηση δεν περιμένει μεγάλη αντίδραση από το γενικότερο κοινό. Επιστρέφουμε λοιπόν στο θέμα του Νέου Λυκείου: προκειμένου να ξεφορτωθούν εκατοντάδες ακόμη καθηγητές, σκοπεύουν να στείλουν τους μαθητές Λυκείου στην «Εποχή του Μεσαίωνα».

Αυτός είναι και ο λόγος που εγώ – εμείς! – σας απευθύνουμε την έκκληση αυτή. Σε μια χώρα όπου η φοροδιαφυγή καλά κρατεί[14], όπου ο ένας εμπλεκόμενος πολιτικός μετά τον άλλο υποστηρίζει ότι η περιβόητη Λίστα Λαγκάρντ[15] έχει «χαθεί», όπου οι πολιτικοί και οι προστατευόμενοί τους εξακολουθούν να ζουν στη χλιδή, ο αποδιοπομπαίος τράγος για τη δική τους ανικανότητα θα είναι η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ. Οι μαθητές θα στερηθούν το δικαίωμα να ακολουθήσουν ένα τεχνολογικό πρόγραμμα σπουδών με μαθήματα όπως προγραμματισμός και επικοινωνίες (γεγονός που θα αναμφισβήτητα θα τους επηρεάσει στην επιλογή καριέρας) και οι καθηγητές Πληροφορικής θα δουν τα χρόνια που επένδυσαν στη διάδοση της γνώσης, της τεχνολογίας και της καινοτομίας στις αίθουσες διδασκαλίας να πηγαίνουν χαμένα, και η αξιοπρεπής διαβίωσή τους να γίνεται ανάμνηση του παρελθόντος. Αν όχι για κανέναν από τους παραπάνω λόγους, στηρίζοντάς μας δικαιώνετε παράλληλα τους στόχους της έρευνας της Ε.Ε. για την πληροφορική παιδεία στα σχολεία[16]” και την πρωτοβουλία της Ε.Ε. για τη δημιουργία θέσεων εργασίας στην πληροφορική “Grand Coalition for Digital Jobs[17]”: δεν γίνεται να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας στην πληροφορική όταν κινδυνεύει η Πληροφορική Παιδεία.

Το νομοσχέδιο βρίσκεται αυτή τη στιγμή υπό δημόσια διαβούλευση και αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή στην οριστική του μορφή στα τέλη Αυγούστου. Ζητάμε από εσάς, με την ιδιότητα του Διευθυντή του European Schoolnet, να λάβετε υπόψη σας τα θέματα που αναπτύσσονται στην παρούσα επιστολή και να υποστηρίξετε τα αιτήματά μας στο Υπουργείο Παιδείας. Μιας και δεν έχουμε λάβει κάποια εμπεριστατωμένη απάντηση από εκείνους που σχεδιάζουν τις «καινοτόμες» αυτές αλλαγές, στηρίζουμε τις ελπίδες μας στην πίεση που θα ασκήσουν οι ευρωπαϊκοί φορείς εκπαίδευσης για να δοθούν απαντήσεις. Θα θέλαμε ιδιαίτερα να μας δοθεί μια εξήγηση για το εξής:

Ποια είναι η λογική της κατάργησης εποικοδομητικών μαθημάτων πληροφορικής όπως η «Ανάπτυξη Εφαρμογών σε Προγραμματιστικό Περιβάλλον» από το πρόγραμμα σπουδών του Λυκείου, μάλιστα όταν οι αναχρονιστικές αυτές «καινοτομίες»  γίνονται στο όνομα του ΝΕΟΥ Λυκείου;[18]

Η παρούσα επιστολή στην αγγλική γλώσσα θα κοινοποιηθεί στα ΜΜΕ της Ευρώπης. Επιπρόσθετα, η ελληνική της εκδοχή θα κοινοποιηθεί σε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς καθώς και στα εθνικά ΜΜΕ. Η εκπαίδευση και η ψηφιακή εγγραμματοσύνη δεν γίνεται να αποτελέσουν τον αποδιοπομπαίο τράγο ενός συστήματος ανίκανου να ανταπεξέλθει έγκαιρα και δίκαια στην οικονομική κρίση. 

Κλείνοντας, πιστεύω ότι θα βρείτε το ακόλουθο βίντεο ενδιαφέρον: πρόκειται για τηλεοπτική συνέντευξη σε δημοφιλή ειδησεογραφική εκπομπή. Ο κ. Παύλος Χαραμής, Πρόεδρος του Κέντρων Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ, εξηγεί τους λόγους για τους οποίους ο προγραμματισμός Η/Υ καταργήθηκε από το πρόγραμμα σπουδών του Λυκείου http://www.youtube.com/watch?v=u1xl0kMIU7E (με αγγλική μετάφραση).

Σας ευχαριστώ πολύ για το χρόνο σας. Βρίσκομαι στη διάθεσή σας για επιπρόσθετες πληροφορίες/διευκρινίσεις.

Με εκτίμηση,

Μίνα Θεοφιλάτου

Διπλ. Ηλ/γος Μηχ/κός & Τεχν. Υπολογιστών ΠΣΠΠ

Καθηγήτρια Πληροφορικής

Εσπερινό Γυμνάσιο Αργ/λίου

Αργοστόλι, Κεφαλονια

Πολλά ευχαριστώ στους συναδέλφους μου της Π.Ε.ΚΑ.Π. (Πανελλήνια Ένωση Καθηγητών Πληροφορικής) για τη συνεισφορά ιδεών και στοιχείων για το υπόμνημα αυτό (βλ. Ομάδα Facebook Π.Ε.ΚΑ.Π. https://www.facebook.com/groups/210307492345/)

---

[1] http://www.scientix.eu/web/guest/conference/competition

[2] http://www.minedu.gov.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=2298%3A02-03-11-2011-etos-psifiakis-egkyklopaideias&catid=69%3Agenika-eggrafa&Itemid=144&lang=el

[3] Το εγχειρίδιο σύνταξης λημμάτων της Wikipedia που είχα γράψει για τους μαθητές μου διατέθηκε για ελεύθερη και δωρεάν χρήση και υιοθετήθηκε από την εκστρατεία “My Wikipedia”:

http://www.minedu.gov.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=2298%3A02-03-11-2011-etos-psifiakis-egkyklopaideias&catid=69%3Agenika-eggrafa&Itemid=144&lang=el

[4] http://digitalschool.minedu.gov.gr/manuals/sxoleio.php

[5] Μέσα στα τελευταία 4 χρόνια το Υπουργείο Παιδείας έχει αλλάξει όνομα 3 φορές: από Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (1974-2009) μετονομάστηκε σε «Υπουργείο Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων» (2009-2012, «όλως τυχαίως» κατά τη διάρκεια της χρηαμτοδότησης των Προγραμμάτων Δια Βίου Μάθησης της Ε.Ε.), για να μετονομαστεί στη συνέχεια σε «Υπουργείο Παιδείας, Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού» (2012-13) και να καταλήξει στο «Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων (2013). Έχει υπολογιστεί ότι η κάθε αλλαγή τίτλου στοίχισε στο ελληνικό δημόσιο περίπου €500.000 (νέες πινακίδες, σφραγίδες κλπ για 15.000 σχολεία σε ολόκληρη την επικράτεια). http://www.protothema.gr/greece/article/206443/poso-tha-kostisei-h-metonomasia-toy-yp-paideias/  Δαπανήθηκε δηλ. για τις αλλαγές αυτές συνολικό ποσό €1.500.000 μέσα σε 4 χρόνια, στα 3 εκ των οποίων η χώρα βρισκόταν επίσημα σε καθεστώς οικονομικής κρίσης.

[6] Στις δεκαετίες του ’80 και του ’90 το σύστημα πρόσβασης βασιζόταν σε 4 δέσμες, με 4 ειδικά μαθήματα στην καθεμία και καθόλου μαθήματα πληροφορικής, μιας και τα μαθήματα πληροφορικής ήταν τότε σχεδόν ανύπαρκτα: το νέο σύστημα θα είναι περίπου το ίδιο. http://www.tovima.gr/society/article/?aid=507072

[7] Βλ. “Informatics education: Europe cannot afford to miss the boat”, Informatics Europe & ACM Europe Working Group, Απρίλιος 2013.

[8] Για παράδειγμα, ο δικός μου μισθός ήταν €1260 (απόφοιτος πενταετούς σχολής μηχανικών, 2 παιδιά, πιστοποίηση ξένης γλώσσας C2  and 7 χρόνια προϋπηρεσίας το 2011) συν επιδόματα/δώρα (περίπου €2000/έτος), τώρα είναι €890/μήνα χωρίς επιδόματα και δώρα.

[9] Αν εγκριθεί το σχετικό προεδρικό διάταγμα, πολλοί καθηγητές – και εγώ μαζί – θα αναγκαστούν να παραιτηθούν, μιας και δεν έχουν τη δυνατότητα να απομακρυνθούν από τις οικογένειές τους!

[10] βλ. ανάρτηση στο ιστολόγιό μου http://agrypnocoma.blogspot.gr/2013/06/this-was-not-accepted-for-publication.html

[11] Σύμφωνα με το Σύνταγμα, ο νόμιμα διορισμένος δημόσιος υπάλληλος με καθαρό διοικητικό μητρώο μπορεί να απολυθεί μόνο αν καταργηθεί ο φορέας στον οποίο απασχολείται.

[12] Πίνακες με τα ονόματα των απολυθέντων καθηγητών: http://www.koutipandoras.gr/wp-content/uploads/2013/08/Diathesimotita.pdf . Περίπου 250 από αυτούς διαθέτουν μεταπτυχιακά διπλώματα. . Άρθρο σχετικά με μια καθηγήτρια με 20 χρόνια προϋπηρεσίας η οποία είχε λάβει βραβείο πριν τρία χρόνια από την τότε Υπουργό Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου: απολύθηκε και αυτή.. http://panosz.wordpress.com/2013/07/21/success-story-10/

[13] Υπήρξε έντονη διαμαρτυρία εναντίον των ελλήνων καθηγητών όταν αντέδρασαν στην αύξηση του ωραρίου τους κατά 2 ώρες την εβδομάδα. Σε πρώτη ανάγνωση, κάτι τέτοιο ακούγεται λογικό – όμως με πιο προσεκτική εξέταση και λαμβάνοντας υπόψη ένα μικρότερο μέσο όρο 20 ωρών διδασκαλίας τη βδομάδα (συν γραφειακή/γραμματειακή απασχόληση η οποία είναι υποχρεωτική αλλά δεν προσμετράται), το αυξημένο αυτό πρόγραμμα διδασκαλίας σημαίνει ότι 1 στους 10 καθηγητές θα θεωρηθεί από την ελληνική κυβέρνηση ότι πλεονάζει, και αυτός ακριβώς ήταν ο πρωταρχικός τους σκοπός. Επιπλέον, δεν έγινε καμία ενημέρωση του κοινού για την παράγραφο περί «υποχρεωτικών μεταθέσεων»

[14] Ενδιαφέρον άρθρο για τη «νοητική χαρτογράφηση» της φοροδιαφυγής στην Ελλάδα που οδήγησε στο... πουθενά http://www.npr.org/blogs/money/2012/01/05/144747663/how-a-computer-scientist-tried-to-save-greece

[15] http://en.wikipedia.org/wiki/Lagarde_list

[16] http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-341_en.htm

[17] https://ec.europa.eu/digital-agenda/en/grand-coalition-digital-jobs-0

[18] Μια εξήγηση που πιθανά θα σας δώσουν είναι ότι προστέθηκαν δυο ώρες τη βδομάδα Πληροφορική στην Α’ Λυκείου. Όμως πιθανότατα θα αποκρύψουν το γεγονός ότι το μάθημα αυτό θα είναι επιλογής και όχι υποχρεωτικό και θα αφορά την εκμάθηση δεξιοτήτων ΤΠΕ (και όχι της Πληροφορικής Επιστήμης), καθώς και το γεγονός ότι το μάθημα αυτό ήδη υπήρχε στο πρόγραμμα σπουδών σχεδόν για μια δεκαετία σε δυο τάξεις του Λυκείου μέχρι που καταργήθηκε πριν δυο χρόνια, για να κοπεί στη μέση και να ξαναενταχθεί – πιθανότατα με το ίδιο ξεπερασμένο πλέον σχολικό βιβλίο – στο Νέο Λύκειο. Δύσκολα θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ότι κάτι τέτοιο θα ήταν επιτυχία.